Powiększ
Powiększ zdjęcie

Stanisława Galica-Górkiewicz

Rok przyznania nagrody:
2022

Kategoria:
Kategoria I. Twórczość plastyczna, zdobnictwo, rękodzieło i rzemiosło ludowe, folklor muzyczno-taneczny

Dziedzina:
Muzyka

Region:
Bukowina Tatrzańska, Podhale, woj. małopolskie

Stanisława Galica-Górkiewicz należy do najwybitniejszych, najbardziej wszechstronnych, obdarzonych mnogością talentów artystów podhalańskich. Jest znakomitą instrumentalistką -  skrzypaczką prymistką, pisarką  a także niestrudzoną dokumentalistką i  popularyzatorką kultury regionu.

Urodziła się w 1947 roku w starej góralskiej rodzinie Galiców osiadłej w Bukowinie Tatrzańskiej. Od dzieciństwa  pasjonowała się muzyką; została uczennicą Bronisławy Dziadoń-Koniecznej (1894-1968), wyjątkowej, najsłynniejszej podhalańskiej skrzypaczki. Dzięki niej prezentuje muzykę góralską w czystej formie, nieskażonej naleciałościami z innych regionów.  W muzyce zachowuje wyróżniającą się w brzmieniu i interpretacji manierę wykonawczą charakterystyczną dla Bukowiny Tatrzańskiej. Kultywuje styl muzykowania wywodzący się od podhalańskich muzyków urodzonych w połowie XIX wieku. „Muzyka góralska nie była całym moim życiem, ale jego ważną częścią. Ta jasną stroną, która przynosiła radość i motywację do zmagań z codziennością” – pisała. Swoją wiedzę i umiejętności przekazała wielu uczniom. W tym gronie znajdują się wspaniali muzykanci: bracia Stanisław i Andrzej Pietrasowie, Stanisław Wojtyczka, Bartłomiej Koszarek, Tomasz Buńda, Tomasz Łapka, Andrzej Czernik i wielu innych, których uczyła tradycyjnie – ze słuchu. Od 1973 roku współpracuje z Domem Ludowym (obecnie Bukowiańskie Centrum Kultury „Dom Ludowy”) w Bukowinie Tatrzańskiej; przez wiele lat jako pracownik, obecnie społecznie. Pełniła funkcję kierownika kapeli góralskiej, była instruktorką szkółki góralskiego muzykowania, a w latach 1978 – 1982 pełniła funkcję kierowniczą w tej placówce. W tym czasie uczestniczyła w organizacji słynnych wydarzeń: Góralskiego Karnawału i Festiwalu Folkloru Polskiego „Sabałowe Bajania”.  W latach 1977-2018 wielokrotnie roku sama występowała na „Sabałowych Bajaniach”, zdobywając liczne nagrody. Jej sztuka zachwycała także podczas Festiwali Kapel i Śpiewaków Ludowych w Kazimierzu Dolnym. Trzykrotnie otrzymała I nagrodę, zaś w 2010 i 2014 roku uhonorowano ją Nagrodą Główną „Basztą”. Muzyka Stanisławy Górkiewicz znajduje się w archiwach Polskiego Radia, a nagrana przez nią w 2019 roku płyta zatytułowana  „Stanisława Galica Górkiewicz – Nuty serdecne” została wyróżniona w konkursie Radiowego  Centrum Kultury Ludowej PR Fonogram Źródeł 2019. W 2022 roku uhonorowano ją Nagrodą Muzyka Źródeł 2022 przyznawaną od 2013 roku wybitnym artystom ludowym kultywującym tradycję, przekazującym ją następnym pokoleniom i w szczególny sposób obecnym na antenach Polskiego Radia.

Drugą pasją Stanisławy Górkiewicz jest historia Podhala. Zamiłowanie do opowieści o dawnym życiu zawdzięcza matce. Od lat zbiera podhalańskie historie, fotografie, dokumenty, które opracowuje i publikuje w prasie regionalnej i polonijnej. W latach 1996 – 2002 w lokalnym zakopiańskim radio prowadziła autorskie audycje. Rzetelnie i z pasją zgromadziła materiały i wspomnienia o Bukowinie Tatrzańskiej. Opublikowała na ich podstawie siedem książek, w tym w 2008 roku pisaną gwarą „Bukowina Tatrzańska – powrót do źródeł”.  Jest także autorką przewodnika po Bukowinie Tatrzańskiej. W przygotowaniu książek uczestniczyły także dzieci artystki; córka Agnieszka, utalentowana malarka na szkle oraz syn Andrzej. Opowieści oraz twórczość muzyczną artystki wielokrotnie zarejestrowano. Koncert „Muzyka Skalnego Podhala” z 2010 roku został wydany na płycie dołączonej do katalogu „Nowa Tradycja 2011”.  W 2014 roku – Roku Oskara Kolberga wraz z Tymonem Tymańskim wzięła udział w jednym z filmów cyklu „Szlakiem Kolberga”.

Stanisława Górkiewicz całe życie aktywnie działała na rzecz środowiska twórców ludowych. Należy do Stowarzyszenia Twórców Ludowych i Związku Podhalan. W latach 2002 – 2006 pracowała w Zarządach Głównych tych stowarzyszeń. Obecnie  jest członkiem Zarządu Głównego Towarzystwa Przyjaciół Bukowiny Tatrzańskiej.

Stanisława Górkiewicz w 2011 roku została uhonorowana Brązowym Medalem „Zasłużony Kulturze Gloria Artis”.  Otrzymała wiele nagród i dyplomów od władz lokalnych i państwowych, w tym w 2014 roku Nagrodę Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego za nieocenione zasługi dla kultury polskiej.

 Alicja Mironiuk Nikolska

 

https://youtu.be/Z2HNfcX-cSo