ks. dr Bernard Sychta
Rok przyznania nagrody:
1977
Kategoria:
Kategoria V. Działalność naukowa, dokumentacyjna, animacja i upowszechnianie kultury ludowej
Dziedzina:
Działalność naukowa, upowszechnianie, animacja
Region:
Pomorskie, powiat kartuski, Kaszuby, Kociewie, Puzdrowo
Urodził w 1907 r. w Puzdrowie na Kaszubach. Pochodził z rodziny chłopskiej. Studia teologiczne odbył w Seminarium w Pelpinie, a etnograficzne na Uniwersytecie im. Adama Mickiewicza w Poznaniu. Magisterium uzyskał w 1932 r. doktorat w 1947 r. Już jako osiemnastoletni uczeń gimnazjum napisał „Szopkę kaszubską” wystawioną w gimnazjum w Wejherowie. Później stworzył w dialekcie kaszubskim kilka sztuk, które cieszyły się powodzeniem i do dzisiaj bywają grane przez wiejskie zespoły amatorskie na Kaszubach. Wymienić tu można: ,,We gwiozdke”, ,,Gwiozdka z Gduńsko”, „Śpiące wojsko”, „Hanka sę żeni”, ,,Budzta spiocëch”. Pozostały też dwie sztuki po kociewsku: „Duchy w klasztorze” i „Wesele kociewskie”. Jako etnograf opracował kulturę materialną Borów Tucholskich (praca doktorska, zaginęła), a jako dialektolog opublikował kilka cennych rozpraw źródłowych, jak np. ,,Przezwiska u Kaszubów”, „Etymologia kaszubskich nazw miejscowych”. Dziełem życia księdza Sychty o randze światowej jest siedmiotomowy „Słownik gwar kaszubskich na tle kultury ludowej” wydany w latach 1967-1976. Sam autor uważał, że jego Słownik zamienia się w encyklopedię kaszubskiej kultury ludowej. Jest to zatem nie tylko praca językoznawcza, ale także cenne źródło informacji dla etnografów i folklorystów. Bernard Sychta świadomie tworzył tak obszerny i bogaty we frazeologiczne przykłady słownik, ponieważ miał on - jak sam pisze w liście do redakcji „Literatury Ludowej” w 1958 r. - być odpowiedzią na słownik Lorentza, „który robi wrażenie jakby kaszubszczyzna była nie dialektem polskim lecz niemieckim.” Słownik Lorentza ,,Pommeranisches Wörterbuch” został wydany w 1958 roku przez Instytut Slawistyki w Berlinie. Ksiądz doktor Bernard Sychta był fenomenem pracowitości i z uporem oraz konsekwencją realizował zamierzone cele badawcze. Jego zasługi dla poznania kultury Kaszubów i Kociewiaków nie mają sobie równych. Pozostaje wspaniałym, niedoścignionym wzorem łączenia obowiązków kapłana i naukowca. Jest też wzorem tego jak można i należy kochać swoją ziemię rodzinną.
Ksiądz Bernard Sychta zmarł w 1982 roku.
Aleksander Błachowski
Laureaci Nagrody 1977
- prof. Józef Burszta
- Jan Bzdęga
- Józefa Chaładaj
- Zygmunt Grabarski
- Stanisław Klejnas
- Edward Kołacz
- Scholastyka Krupowicz
- Adam Kuchta
- dr Zofia Kwaśnicowa
- Jan Lubomirski
- Stanisław Seweryński
- ks. dr Bernard Sychta
- Jan Tacina
- prof. Wanda Telakowska
- Anna Uliczka
- Władysław Walczak-Baniecki
- Zespół Regionalny im. Jana Malinowskiego ze Szczawnicy i jego kierowniczka Aniela Krupczyńska
- Zespół im. Józefa Bema z Budapesztu
- Zespół „Krakus” z Genk (Belgia)
- Zespół „Podhale” z Montrealu (Kanada)
- Zespół „Rzeszowiacy” z Chicago (USA)
- Zespół „Warszawa” z Dijon (Francja)