Zespół powstał w 1922 r. z inicjatywy Jana Malinowskiego "Z Pagorek" przy Ochotniczej Straży Pożarnej w Szczawnicy, której był wieloletnim naczelnikiem. J. Malinowski przejął tradycję rodzinną, bowiem ojciec jego również był strażakiem, pierwszym organizatorem Straży Pożarnej w Szczawnicy w 1888 r. W czasach zaborów organizacje strażackie skupiały w swoich szeregach liczne grono działaczy patriotyczno-narodowych i kulturalno-oświatowych. Takim działaczem był ojciec Jana Malinowskiego a później on sam. Przy kole strażackim już w pierwszych latach naszego stulecia działało kółko amatorskie, które należałoby uznać za zalążek późniejszego zespołu folklorystycznego. Jan Malinowski, rodowity szczawianin, rozmiłowany w miejscowym folklorze zaczął zbierać pieśni i melodie góralskie, opisywać obrzędy i zwyczaje, gromadzić dokumentację do tańców, muzyki, stroju itp. W ten sposób zgromadził bogaty materiał, na podstawie którego napisał scenariusz pienińskiego wesela góralskiego, zastrzegając prawo do wystawiania go jedynie dla Zespołu folklorystycznego działającego przy OSP. Miało to na celu zapewnienie stałego dochodu finansowego na potrzeby Straży, służącego do zakupów mundurów, instrumentów muzycznych dla orkiestry oraz wyposażenia i sprzętu strażackiego. Widowisko „Wesele góralskie” pokazano po raz pierwszy w 1922 r. Od tego czasu „przy zmieniających się aktorach” grane było wielokrotnie. W okresie międzywojennym Zespół Regionalny przy OSP w Szczawnicy występował w Nowym Sączu, w Nowym Targu, w Krakowie, Warszawie, Gdyni, we Lwowie, w Zakopanem. Był zapraszany na imprezy folklorystyczne „Święto Gór” i „Święto Pieśni”.

Zespół wznowił swą działalność zaraz po II wojnie światowej, w 1946 r. Jego kierownikami byli wówczas Kazimierz Węglarz oraz Wiktoria Smagowa. W następnych latach zespołowi przewodniczyła Helena Czajowa. W 1970 r. kierownikiem została Aniela Krupczyńska. Ojciec jej - Jan Mastalski, śpiewak i tancerz był członkiem zespołu od początku jego istnienia (1922). W 1972 r. zespół przyjmuje imię swego założyciela Jana Malinowskiego i pod taką nazwą występuje do chwili obecnej. W swoim repertuarze zachowuje tradycyjne widowisko „Wesele góralskie” wzbogacone o nowe pieśni i tańce. Zespół przygotowuje też nowe widowiska: „Na polanie” - przedstawiające zwyczaje pasterskie, „Na muzyce” - prezentujące dawne zabawy wiejskie i in. Często występował w samej Szczawnicy zapoznając na miejscu ciągle zmieniających się kuracjuszy i turystów z folklorem górali pienińskich. Wyjeżdżał też do innych miast Polski i brał udział w różnorodnych przeglądach, konkursach i festiwalach folklorystycznych. Z ważniejszych wymienić należy: Międzynarodowe Festiwale Folklorystyczne Ziem Górskich w Zakopanem, Festiwale Folklorystyczne Górali Polskich w Żywcu, Ogólnopolskie Festiwale Folklorystyczne w Płocku, Rzeszowie, występy w Krakowie, Warszawie, Nowym Sączu, Nowym Targu i w wielu innych miejscowościach. Zespół kilkakrotnie też wyjeżdżał za granicę. Ilość występów sprzed wojny i po II wojnie światowej przekracza 500.

Zespół posiada wiele nagród, wyróżnień, dyplomów i odznaczeń. W 1977 r. za całokształt swej działalności artystycznej otrzymał nagrodę im. O. Kolberga, a kilka lat później nagrodę otrzymali też dwaj najstarsi członkowie tego Zespołu - tancerze i śpiewacy, Jan Mastalski i Józef Ciesielka.

Marian Pokropek