Anna Chuda – śpiewaczka ludowa, tancerka i gawędziarka z Biskupizny. Niezwykle zaangażowana w projekty edukacyjne. Prowadzi warsztaty śpiewacze, udziela konsultacji młodszym artystom ludowym.  

Posadowo, Biskupizna, woj. wielkopolskie

Anna Chuda (z domu Skrzypalik) wybitna biskupiańska śpiewaczka, gawędziarka i tancerka ludowa urodziła się w 1946 roku w Posadowie w powiecie gostyńskim. Pochodzi w zaangażowanej w kultywowanie lokalnego dziedzictwa rodziny – laureatami Nagrody im. Oskara Kolberga w przeszłości była jej ciotka – śpiewaczka i poetka ludowa Stanisława Puślednik oraz wuj – uznany dudziarz Stanisław Skrzypalik. Jest jedną z najbardziej rozpoznawalnych aktywnych artystek ludowych mikroregionu Biskupizny, rozmiłowana w tym mikroregionie od dzieciństwa, przejęła od poprzednich pokoleń ogromny zasób wiedzy o biskupiańskich zwyczajach i imponujący repertuar tradycyjnych pieśni i przyśpiewek liczący setki, a może i tysiące utworów. Całym tym zasobem niezwykle chętnie dzieli się z innymi przy różnych okazjach.

Współpracuje  między innymi z miejscowymi parafiami przygotowując oracje okolicznościowe w charakterystycznej biskupiańskiej gwarze. Wspierając działania lokalnego samorządu i organizacji pozarządowych zajmuje się opracowywaniem scenariuszy imprez, prowadzeniem warsztatów czy też doradzając w zakresie poprawnego zastosowania różnych elementów tradycji (np. strojów ludowych, wzorów haftów itp.).

Będąc jednym z najważniejszych depozytariuszy tradycji kulturowych Biskupizny bardzo ceni sobie możliwość przekazywania swojej wiedzy dzieciom i młodzieży. Robi to np. pomagając działającym w gminie Krobia dziecięcym i młodzieżowym zespołom folklorystycznym, poszerzając ich repertuar śpiewaczy i ucząc tańców. Z wybranymi uczniami i uczennicami wielokrotnie gościła na Ogólnopolskim Festiwalu Kapel i Śpiewaków Ludowych w Kazimierzu Dolnym prezentując się w konkursie „Duży-Mały”. Od samego początku Taboru Wielkopolskiego na Biskupiźnie co roku, już przez jedenaście edycji, prowadzi tam swoje warsztaty śpiewacze przekazując swoją wiedzę wszystkim zainteresowanym.

Bez wahania uczestniczy we wszelkich działaniach, których efektem jest promocja bądź wzmocnienie biskupiańskiego folkloru. Poza działalnością czysto tradycyjną wspiera inicjatywy inspirowane folklorem, takie jak pokaz mody z kreacjami wykorzystującymi elementy biskupiańskiego stroju, czy występ na wspólnym koncercie z folkową formacją DagaDana.

Od ponad czterdziestu lat Anna Chuda związana jest z Biskupiańskim Zespołem Folklorystycznym z Domachowa i Okolic, a od dwudziestu zasiada w jego zarządzie. Kierując pracami rady artystycznej zespołu, odpowiada za opracowywanie scenariuszy występów oraz dokładne zachowanie elementów tradycji. Razem z zespołem koncertowała na terenie całego kraju na takich imprezach jak Festiwal „Wszystkie Mazurki Świata” w Warszawie, Jarmark Jagielloński w Lublinie, festiwale w Rzeszowie i w Płocku, Dudaski Tłusty Czwartek w Zakopanem oraz za granicą – w Niemczech, na Węgrzech, na Litwie, czy we Francji. Również indywidualnie brała udział w wielu koncertach i festiwalach wielokrotnie zdobywając nagrody. We wspomnianym już Festiwalu w Kazimierzu Dolnym dwukrotnie zdobyła I Nagrodę, w 2021 roku została uhonorowana nagrodą specjalną za duży wkład w zachowanie ciągłości przekazu oraz działalność edukacyjną.

Brała udział w nagraniach do programów telewizyjnych popularyzujących kulturę tradycyjną. M.in. w programach: „Nie ma jak Polska”, „Klimaty i smaki” czy „Szlakiem Kolberga”. Dzięki przekazanym przez nią przyśpiewkom i z jej pomocą, nagrana została płyta „La la gąski na gałązki” prezentująca folklor dziecięcy Biskupizny, uhonorowana III nagrodą w konkursie Polskiego Radia „Fonogram źródeł”. W 2018 roku uczestniczyła w Jarmarku Jagiellońskim w Lublinie w koncercie „Re:tradycja” występując na scenie wspólnie z Barbarą Wrońską – wokalistką, kompozytorką i współtwórczynią zespołu Pustki.

W roku 2019 brała udział w Festiwalu „Wszystkie Mazurki Świata” prowadząc warsztaty śpiewu pieśni biskupiańskich, a także warsztaty dla dzieci w ramach „Małych Mazurków”.

W 2021 roku otrzymała Nagrodę Radiowego Centrum Kultury Ludowej „Muzyka Źródeł” za wybitne osiągnięcia artystyczne w kultywowaniu tradycji Biskupizny oraz wieloletnią współpracę z Polskim Radiem. Niemniej ważne pozostają bardziej lokalne wyróżnienia ukazujące sens i skuteczność jej działalności edukacyjnej i popularyzatorskiej. Takim wyróżnieniem jest na przykład „Podziękowanie dla Bohatera Uczniów” ze Szkoły Podstawowej w Starej Krobi. Za swoją niestrudzoną pracę na rzecz podtrzymania i promocji biskupiańskiego dziedzictwa uhonorowana została tytułem „Zasłużony dla Gminy Krobia” w 2011 roku. Obecnie jest ona jednym z filarów tego dziedzictwa, w dużej mierze dzięki jej działaniom pozostaje ono ciągle tak żywe i bogate.

 Krzysztof Polowczyk

wyróżnienie specjalne

 Maria Polowczyk (z domu Świst) – śpiewaczka, tancerka, hafciarka ludowa oraz początkująca kopczorka. Swoją przygodę z tradycjami kulturowymi Biskupizny rozpoczęła w 2015 roku wstępując do Biskupiańskiego Zespołu Folklorystycznego z Domachowa i Okolic. Tam pod czujnym okiem mistrzyni Anny Chudej uczyła się pierwszych biskupiańskich przyśpiewek i pieśni. Uczestniczka licznych spotkań i warsztatów (m.in. w kolejnych edycjach Taboru Wielkopolskiego czy w ramach projektu „Anna Chuda – biskupiańska mistrzyni tradycji” w 2021 roku, który sama koordynowała) mających na celu m.in. poszerzenie repertuaru oraz zachowanie właściwych zasad biskupiańskiej gwary. Od 2018 roku członkini zarządu Biskupiańskiego Zespołu Folklorystycznego z Domachowa i Okolic, inicjatorka wielu przedsięwzięć promujących lokalną kulturę, współtwórczyni biskupiańskiej pracowni digitalizacyjnej, w której realizowane i opracowywane są nagrania biskupiańskich mistrzów. Uczestniczka i laureatka wielu przeglądów i konkursów. W 2018 roku wraz z zespołem gościła w Paryżu na Zgromadzeniu Ogólnym Państw-Stron konwencji UNESCO, gdzie promowała polską Krajową Listę Niematerialnego Dziedzictwa Kulturowego i zarazem Biskupiznę. W 2019 roku wyszła za mąż za dudziarza Krzysztofa Polowczyka. Wesele odbyło się z zachowaniem biskupiańskich tradycji - mentorami oraz pomocą w organizowaniu tego ważnego wydarzenia byli Franciszek Jesiak oraz Anna Chuda.