Blinów – to miejscowość z długą historią i bogatą tradycją, gdyż (jak wynika z informacji zawartych na stronie Urzędu Gminy), pierwsze wzmianki o Blinowie pochodzą z 1390 r., w którym otrzymał od Władysława Jagiełły prawa magdeburskie. Od 50. lat działa tam jeden z najbardziej utytułowanych zespołów powiatu kraśnickiego. Z mieszkańców Blinowa Pierwszego, którego część od strony lasu miejscowi nazywają „Warszawą” i Blinowa Drugiego – tzw. Kaczyńca Starego, powstał w 1971 r. zespół „Blinowianie” – tak początkowo brzmiała nazwa Zespołu. Założycielkami były panie Janina Markut i Maria Kosidło, które znały oczekiwania społeczeństwa i miały już doświadczenie na niwie działalności kulturalnej, ponieważ pracowały w miejscowym Klubie Rolnika.

W początkach działalności, Zespołowi patronował właśnie Klub Rolnika, po czym opiekę przejął (i do dziś sprawuje) Gminny Ośrodek Kultury w Polichnie. Siłą sprawczą powstania grupy była autentyczna potrzeba kontaktu z „teatrem”. „Na początku oprócz zespołu nie miałyśmy nic: ani strojów, ani skompletowanego repertuaru. Jednak bardzo szybko każda z nas odtworzyła sobie wszystko to, co przekazywały nam nasze matki i babki” – tak początek działalności wspomina jedna z założycielek, Janina Markut. Pierwszym spektaklem przygotowanym przez Zespół, była inscenizacja bajki „Kopciuszek”, zaprezentowana przed najważniejszą, ale jednocześnie najtrudniejszą publicznością – mieszkańcami Blinowa. Spektakl ten przedstawiano jeszcze wielokrotnie w sąsiednich miejscowościach, a dobre przyjęcie przez widzów zachęciło Zespół do dalszej działalności. Przygotowano kolejne przedstawienia – sztuki teatralne „Halapaczowie”, „Zatraceniec” i „Chata za wsią” oraz widowiska obrzędowe: „Wesele Krakowskie”, „Herody”, „Prządki” czy „Piórnia”. Wszelkie czynności związane z przygotowaniem scenografii i rekwizytów wykonywano własnym sumptem, z bezinteresownym zaangażowaniem. Podobnie było ze strojami. Członkinie uszyły je we własnym zakresie, wzorując się na przekazach etnograficznych. Początkowy skład Zespołu (poza założycielkami) tworzyli: Hieronim Markut, Kazimiera Kosidło, Stanisław Kosidło, Kazimiera Kędziora, Władysław Kędziora, Janina Woś, Stefan Woś, Władysława Tomiło, Jan Tomiło, Wanda Wiechnik, Janina Kędziora, Józef Krawczyk, Czesława Samol, Janina Serwatka, Henryka Baldas, Janina Kudrelek, Honorata Andrzejczak, Janina Andrzejczak i Bronisław Andrzejczak. Pierwszy występ Zespołu w konkursie ogólnopolskim miał miejsce w 1984 r., podczas Ogólnopolskiego Sejmiku Teatrów Wsi Polskiej w Tarnogrodzie, gdzie zaprezentowano widowisko „Kiszenie kapusty”. Zespół niemal co roku prezentował widowiska związane z obrzędowością doroczną, a szczególnie z okresem Bożego Narodzenia. Powstawały nowe spektakle: „Herody”, Kolędnicy zza okna”, „Dożynki blinoskie”, „Zaloty”, „Obróbka kaszy” i „Bicie oleju”. Scenariusz widowisk zazwyczaj przygotowywał cały Zespół, a reżyserii podejmowała się Janina Markut. Rekwizyty do spektakli wyszukiwane były w całej wsi, a gdy czegoś brakowało, zawsze można było liczyć na męża kierowniczki – Hieronima Markuta.

Od 1995 r. grupa zaczęła działać także jako zespół śpiewaczy, w którym występowały tylko panie, ponieważ mężczyźni brali udział wyłącznie w prezentacjach widowisk. Unikatowy repertuar i autentyczna, wiernie zachowana gwara, zostały szybko zauważone, gdyż w tym samym roku Zespół zdobył III nagrodę na IV Ogólnopolskim Festiwalu „Dziecko w folklorze” w Baranowie Sandomierskim. W 1996 r. przyszła I nagroda Wojewódzkiego Przeglądu Teatrów w Opatowie, a kolejny rok to I miejsce na Wojewódzkim Przeglądzie Zespołów Artystycznych w Bogorii i I miejsce na Jarmarku Folkloru w Janowie Lubelskim. W tym właśnie roku, Zespół po raz pierwszy zagościł na kazimierskiej scenie, gdzie zdobył III nagrodę. Występ był już w oryginalnych, tradycyjnych strojach ludowych, które zostały zakupione za pieniądze z nagród otrzymanych z okazji jubileuszu 25-lecia (m.in. z nagrody przyznanej przez Ministra Kultury). W bogatym repertuarze „Blinowianek” znajdują się przejęte w przekazie bezpośrednim pieśni miłosne, zalotne, sieroce, religijne, Maryjne, pogrzebowe, pieśni i przyśpiewki weselne, dożynkowe, patriotyczne, partyzanckie, kolędy, (w tym kolędy życzące), pastorałki. Na potrzeby współczesnego funkcjonowania „Blinowianki” tworzą także własne (bądź aktualizują stare) teksty, dopasowując je do okoliczności prezentacji. Nagrania pieśni, poza prywatnymi zbiorami znajdują się w rozgłośniach Polskiego Radia - Program I i II, w Radiu Lublin i Radiu Kielce. Zespół posiada w dorobku także płytę z nagraniami kolęd tradycyjnych.

W 2000 r. w Blinowie powstał drugi zespół śpiewaczo-obrzędowy – „Zalesianki”. Tworzyło go 11 osób, w tym kilka z istniejącej już grupy. Nowopowstały skład, funkcjonował jednak tylko przez okres 5-ciu lat. Wraz z powstaniem „Zalesianek”, Zespół „Blinowianie” przyjął nazwę Zespołu Śpiewaczo-Obrzędowego „Blinowianki”, która funkcjonuje do dziś. Zespół kontynuował działalność artystyczną jako grupa śpiewacza ze stałym składem, natomiast na potrzeby przygotowania widowisk, każdorazowo zapraszani byli goście - w zależności od obsady wynikającej ze scenariusza. W dorobku Zespołu pojawiły się kolejne spektakle, prezentujące w formie widowisk scenicznych obrzędy, zwyczaje i scenki, przedstawiające dawne życie na wsi, takie jak: „Gusła i zabobony związane z narodzinami i chrztem dziecka”, „Piecanie pirogów”, „Wesele Blinoskie” i „Wilijo Blinoska”. W historii działalności Zespołu swój ślad obecności zaznaczyli także: Aleksandra Widz, Władysław Widz, Feliksa Wcisło i Helena Głąb. Zespół „Blinowianki” słynie z tego, że bardzo chętnie uczestniczy we wszystkich działaniach, których tematyka dotyczy kultury ludowej - zarówno ze śpiewem, z prezentacją widowisk, jak również z regionalnymi potrawami i rękodziełem. W kontekście zachowania ciągłości tradycji ludowej, która jest kulturą długiego trwania, nieprzerwana działalność Zespołu jest nieoceniona w zasługach dla podtrzymania i zachowania lokalnej tradycji. Poza pełnieniem kulturotwórczej roli w swoim środowisku, śpiewaczki dbają o transmisję pokoleniową. Przekazują także repertuar - sposób wykonawstwa i gwarę - młodemu pokoleniu. W 2007 r. Janina Markut wystąpiła z wnuczką Antoniną w konkursie „Duży-Mały”, Ogólnopolskiego Festiwalu Kapel i Śpiewaków Ludowych w Kazimierzu. Z udziałem Gminnego Centrum Kultury w Polichnie, została także założona i działająca do dziś dziecięco-młodzieżowa grupa „Polichnianeczki”, z którą kierowniczka Zespołu wielokrotnie brała udział m. in. w konkursie „Mistrz i uczeń” podczas kazimierskiego festiwalu.

Przez wszystkie lata działalności, Zespół systematycznie uczestniczył w wydarzeniach organizowanych w gminie, w cyklicznych imprezach powiatowych takich jak: Międzypowiatowy Przegląd Tradycyjnych Kolęd i Pastorałek w Modliborzycach, Międzypowiatowy Przegląd Kolęd, Pastorałek i Widowisk Kolędniczych w Polichnie, Powiatowy Przegląd Kolęd, Pastorałek i Zespołów Kolędniczych i Powiatowy Przegląd Twórczości Artystycznej Wsi w Trzydniku Dużym, konkursach wojewódzkich i ogólnopolskich, zdobywając liczne nagrody i wyróżnienia. Obecny skład Zespołu tworzą: Janina Markut, Katarzyna Tomiło (córka Janiny Markut), Maria Tes, Maria Sokół, Stanisława Koza i Krystyna Samol. Ostatnie osiągnięcia zespołu to: I miejsce zdobyte na 52. Ogólnopolskim Festiwalu Kapel i Śpiewaków Ludowych w Kazimierzu oraz II miejsce na 52. Festiwalu Folkloru Polskiego „Sabałowe Bajania” w Bukowinie Tatrzańskiej w 2018 r.

Na jubileusz 45-lecia, „Blinowianki” zostały uhonorowane odznaką „Zasłużony dla kultury polskiej”, a nagroda im. Oskara Kolberga jest pięknym podziękowaniem za pięćdziesiąt lat działalności Zespołu.

Andrzej Sar