Powiększ
Powiększ zdjęcie

Bernarda Rość

Rok przyznania nagrody:
2021

Kategoria:
Kategoria I. Twórczość plastyczna, zdobnictwo, rękodzieło i rzemiosło ludowe, folklor muzyczno-taneczny

Dziedzina:
Plastyka. Tkaczka

Region:
Szaciłówka, Białostocczyzna, woj. podlaskie

Artystka należy do nielicznego grona aktywnych tkaczek tworzących w ośrodku janowskim. Na ręcznych krosnach wykonuje wełniane tkaniny dekoracyjne, tkane unikalną techniką dwuosnowową.

Bernarda Rość urodziła się w Szaciłówce, w gm. Korycin, gdzie gospodaruje z dziećmi na 25-hektarowym gospodarstwie rolnym. Tkać nauczyła się w wieku 15 lat od matki, wybitnej twórczyni tkanin dwuosnowowych Marianny Dzieszko. Najpierw tkała chodniki „szmaciaki”, dwunicielnicowe wełniane pasiaki i kilimy. Pierwszy dywan dwuosnowowy wytkany w 1975 r. sprzedała do białostockiej Cepelii, z którą współpracowała do początku lat 90. XX wieku.

Jej prace odznaczają się zarówno wysokim poziomem techniki tkackiej, jak też walorami kompozycyjnymi i kolorystycznymi. Bernarda Rość specjalizuje się w tkaninach narracyjnych. Wypracowała swój własny, rozpoznawalny styl. Sceny z życia wsi, starannie opracowane i przełożone na język tkacki, artystka najczęściej łączy z motywami drzewek i bukietów, które tworzą charakterystyczną dla jej prac bordiurę.

Tkaczka od 1975 r. uczestniczy w ogólnopolskich konkursach i jarmarkach sztuki ludowej. Jej dorobek twórczy to kilkaset tkanin dwuosnowowych, które znajdują się między innymi w zbiorach Państwowego Muzeum Etnograficznego w Warszawie, w Muzeum Etnograficznym w Toruniu, w Centralnym Muzeum Włókiennictwa w Łodzi, w Muzeum Etnograficznym w Krakowie i Podlaskim Muzeum Kultury Ludowej w Wasilkowie k. Białegostoku.

Bernarda Rość aktywnie działa na rzecz promocji tej unikalnej techniki tkackiej. Od lat przekazuje swoje umiejętności młodszemu pokoleniu. W 2016 r. uczestniczyła w programie Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego „Mistrz tradycji” przekazując tajniki tkania dywanów dwuosnowowych swojej córce Agnieszce Iwanickiej.

Od 10 lat, tak jak inne tkaczki z Janowa, współpracuje z promotorką polskiej tkaniny dwuosnowowej w Japonii Izumi Fujita. Zarówno duże tkaniny dekoracyjne Bernardy Rość, jak też przedmioty użytkowe – poszewki na poduszki, obrusy czy torebki tkane na krosnach, o tradycyjnych i narracyjnych wzorach, znajdują w Japonii licznych odbiorców.

Tkaczka współpracuje też z profesjonalnymi plastykami realizując ich projekty tkanin w technice dwuosnowowej. W 2020 r., w ramach jubileuszowej wystawy „Działy otwarte. Działy zamknięte” zorganizowanej z okazji 60-lecia działalności Centralnego Muzeum Włókiennictwa w Łodzi, Bernarda Rość wytkała na zamówienie muzeum dwie okolicznościowe tkaniny dwuosnowowe poświęcone prof. Eleonorze Plutyńskiej i Krystynie Kondratiuk wg projektu kuratorki wystawy artystki Małgorzaty Markiewicz.

Bernarda Rość to dwukrotna stypendystka Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego (2014 i 2020) i Marszałka Województwa Podlaskiego (2018), laureatka wielu konkursów na tkaninę, m.in. Konkursu na Tkaniną Dwuosnowową w Janowie, Ogólnopolskiego Przeglądu Tkaniny Unikatowej organizowanego przez Kujawsko-Pomorskie Centrum Kultury w Bydgoszczy.

Od 1994 r. twórczyni udostępnia swoją pracownię turystom i koneserom tkactwa w ramach Szlaku Rękodzieła Ludowego Podlasia. Uczestniczy w renomowanych ogólnopolskich i regionalnych targach sztuki ludowej, m. in. w Targach Sztuki Ludowej w Kazimierzu Dolnym, Jarmarku Jagiellońskim w Lublinie oraz do 2016 r. w Targach Rzeźby Ludowej, Kowalstwa i Tkaniny Dwuosnowowej i Jarmarkach na Jana w Białymstoku. Jej dywany wielokrotnie nagradzane w konkursach sztuki ludowej, trafiają do prywatnych kolekcji w kraju i za granicą.

Od roku 1986 tkaczka należy do grona aktywnych członków Stowarzyszenia Twórców Ludowych w Lublinie.

 

Wojciech Kowalczuk