Powiększ
Powiększ zdjęcie

Jolanta Danak-Gajda

Rok przyznania nagrody:
2021

Kategoria:
Kategoria IV. Działalność naukowa, dokumentacyjna, animacja i upowszechnianie kultury ludowej

Dziedzina:
Działalność naukowa, upowszechnianie, animacja

Region:
Łańcut, woj. podkarpackie

Urodziła się w 1959 roku w Grodzisku Dolnym na Rzeszowszczyźnie. Studia uniwersyteckie na kierunku etnografia rozpoczęła w roku 1978, niebawem poszerzyła zakres swoich zainteresowań o muzykologię, a zawiłości etnomuzykologii poznawała pod kierunkiem prof. Bogusława Linette. W czasie studiów była członkiem Zespołu Pieśni i Tańca Politechniki Poznańskiej, poznała wówczas folklor regionu wielkopolskiego, tańce, pieśni, tradycyjne instrumentarium, grę na dudach. Ważną częścią wchodzenia w tematykę kultury ludowej było uczestnictwo w obozach i wyprawach etnograficznych, które odbywały się co roku, w wybranych regionach i miejscowościach Polski. W czasie studiów uczestniczyła w programie badawczym Uniwersytetu w Wiedniu, dotyczącym uczestnictwa w kulturze w Wielkopolsce. Pracę w Radiu Rzeszów Jolanta Danak rozpoczęła w roku 1986, w Redakcji Muzycznej. Jej zadaniem od początku było dokonywanie nagrań muzycznych i przygotowywanie autorskich audycji o muzyce ludowej i jej twórcach. Zrealizowane przez nią materiały i programy publikowane były na antenie regionalnego Radia Rzeszów oraz w programach ogólnopolskich. Tytuły realizowanych przez nią audycji to „Poniedziałek Folkowy” i codzienny cykl „Na ludową nutę”. Od 1992 r. prowadzi popularny w regionie „Plebiscyt Kapel Polskiego Radia Rzeszów”. Jest to program z udziałem słuchaczy, którzy w każdą niedzielę wskazują najlepsze w ich ocenie kapele wybrane spośród około 80. kapel z różnych regionów muzycznych Podkarpacia, systematycznie prezentowanych na antenie. W ostatnią niedzielę miesiąca ogłaszana jest dziesiątka kapel najpopularniejszych w rankingu.

J. Danak-Gajda przygotowuje audycje publicystyczne poświęcone twórcom ludowym, muzykantom, kapelom i zespołom regionalnym. Jest autorką reportaży radiowych m.in. o tematyce społecznej i kulturalnej. Przez trzydzieści pięć lat pracy antenowej i terenowej stała się wybitną znawczynią kultury ludowej regionu Podkarpacia, autorką licznych artykułów i opracowań na temat kultury ludowej, jurorką konkursów i festiwali folklorystycznych (m.in. zasiadała w komisjach oceniających wykonawców Ogólnopolskiego Festiwalu Kapel i Śpiewaków Ludowych w Kazimierzu Dolnym nad Wisłą, Ogólnopolskiego Festiwalu Folkloru Młodych w Bukowsku, Mikołajek Folkowych w Lublinie oraz międzynarodowych festiwali folklorystycznych - Festiwalu Karpackiego w Trzcinicy). Ma na swoim koncie współpracę z wydawnictwem Polonia Records, w ramach której przygotowała serię albumów płytowych w serii Polish Folk Music, z nagraniami ludowej muzyki regionu Podkarpacia (przykładowe tytuły: „Kapela Gacoki”, „Kapela Władysława Pogody”, „Kapela Graboszczanie”).

Jest autorką czterech programów z dziedziny folkloru i kultury ludowej finansowanych ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego oraz Fundacji Karpackiej. To m.in. projekty „Tańce regionów Podkarpacia”, „Obrzędy rodzinne i obrzędy doroczne na Podkarpaciu” zrealizowane w Polskim Radiu Rzeszów oraz „Muzyka ludowa na Podkarpaciu” we współpracy z wydawnictwem Polonia Records.

W oparciu o zdigitalizowane materiały archiwalne rzeszowskiego radia Jolanta Danak-Gajda opracowała koncepcyjnie i koordynowała realizację projektu multimedialnego „Kalendarz obrzędowy Podkarpacia”, stanowiącego obszerny zasób danych na temat corocznych regionalnych obrzędów, zawierający materiały edukacyjne dedykowane szkołom, zespołom obrzędowym i polonijnym zespołom folklorystycznym. Na stronie internetowej www.tradycjepodkarpacia.pl oraz w wydawnictwie płytowym opublikowano wybór opowieści radiowych o obrzędach na Podkarpaciu, a także opracowania etnograficzne i muzykologiczne. Całość uzupełniono materiałami ilustracyjnymi, fotografiami archiwalnymi i współczesnymi oraz nagraniami dźwiękowymi muzyki tradycyjnej i transkrypcjami nutowymi wybranych pieśni obrzędowych.

Uczestniczy też w projektach badawczych Muzeum Etnograficznego w Rzeszowie i Muzeum Kultury Ludowej w Kolbuszowej. To m.in. „Międzypokoleniowa Sztafeta Folkowa. Badania terenowe”, „Muzyczne Podkarpacie”, „Tradycje Wielkanocne Podkarpacia”, „Folklor Rzeszowiaków – obraz przemian”, „Kolędowanie na Rzeszowszczyźnie”.

J. Danak-Gajda jest autorką scenariuszy do serii filmów dokumentalnych „Siła tradycji” - poruszających m.in. aspekt międzypokoleniowego przekazu folkloru muzycznego Podkarpacia oraz „Zapisane w terenie” - omawiających problematykę przekazu międzypokoleniowego w zakresie budowy ludowych instrumentów muzycznych na terenie Podkarpacia.

Pani redaktor jest wiceprezeską oddziału rzeszowskiego Stowarzyszenia Dziennikarzy Polskich, członkinią zarządu Stowarzyszenia Polskich Mediów i Krajowego Klubu Reportażystów. Za długoletnią i wybitną pracę popularyzatorską w dziedzinie folkloru została odznaczona Srebrnym Krzyżem Zasługi, Nagrodą im. Franciszka Kotuli i dwukrotnie Nagrodą Marszałka Województwa Podkarpackiego za całokształt działalności.

 

Maria Baliszewska