Kapela Jana Karpiela-Bułecki z Zakopanego
Rok przyznania nagrody:
2000
Kategoria:
Kategoria III. Kapele ludowe
Dziedzina:
Muzyka
Region:
Małopolskie, powiat tatrzański, Podhale, Zakopane
"Muzyka" Jana Karpiela- Bułecki to jedna z najlepszych i najbardziej znanych podhalańskich kapel. Tworzą ją Jan Karpiel-Bułecka – skrzypce prym, śpiew, taniec;Stanisław Michałczak – skrzypce, prym i sekund, instrumenty pasterskie, śpiew; Andrzej Frączysty – skrzypce sekund, Henryk Krzeptowski – skrzypce sekund, Józef Chyc – basy śpiew, taniec. Wirtuozeria Jana Karpiela „Bułecki" połączona z ogromną erudycją muzyczną i etnomuzykologiczną, stawia go wśród najważniejszych postaci w historii muzyki Karpat. Członkowie kapeli znają się od dziecka. Zaczęli grać razem jeszcze w Technikum Budowlanym w Zakopanem. Fascynowała ich zawsze rodzima tatrzańska tradycja. Składają się na nią stroje pasterskie, w których występują od lat, zwyczaje, którym są wierni oraz muzyka, obecna w ich życiu każdego niemal dnia. Dzięki ich wspólnej pasji muzyka na Podhalu nie tylko jest wciąż żywa, ale ma wielu nowych, młodych wykonawców. Wszyscy członkowie kapeli pochodzą z rodzin, w których muzyka była zawsze obecna.
Jan Karpiel (ur. 1956) skrzypek prymista, jest synem Bolesława, skrzypka i zbieracza nut podhalańskich, z zawodu architekta, laureata Nagrody im. Oskara Kolberga w 1997 r. Jego pasją jest także gra na kozie (podhalańskich dudach) oraz na piszczałkach, które przywracał podhalańskiej tradycji, rekonstruując na podstawie egzemplarzy zachowanych w Muzeum Tatrzańskim i w zbiorach własnych. Jest niezrównanym wykonawcą wszystkich nut tego regionu.
Stanisław Michałczak (ur. 1959) uczył się gry na skrzypcach w domu, w którym dziadek był organistą w miejscowym kościele, pradziadkowie zaś muzykantami i lutnikami. Jego przygoda z góralską muzyką rozpoczęła się w Zakopanem, w Technikum Budowlanym, gdzie z kolegami utworzył kapelę.
Andrzej Frączysty, sekundzista kapeli (ur. 1950) jest przewodnikiem tatrzańskim i gra od dziecka w kapeli podhalańskiej. Najpierw był to zespół im. Klimka Bachledy, później solowa gra na złóbcokach, wreszcie sekundowanie w kapeli Jana Karpiela.
Podobny muzyczny życiorys ma Józef Chyc, basista, który także zaczynał naukę gry w kapeli zespołu im. Bartusia Obrochty. Henryk Krzeptowski pochodzi z rodu muzykanckiego, gra na skrzypcach i wspaniale śpiewa, zaczynał grę w zespole „Maśniaki”.
Kapela od wielu lat gra razem na weselach, pogrzebach, uroczystościach lokalnych, reprezentuje region podhalański za granicą (w tym m.in. w 1993 r. na Festiwalu Europejskiej Unii Radiowej w Lugano). Wydała kilka płyt z tradycyjną muzyką Podhala z okolic Zakopanego, w archiwum Polskiego Radia istnieje duży, niemal kompletny zbiór podhalańskich nut w wykonaniu kapeli Jana Karpiela.
(…) gramy te melodie po swojemu, nie naśladując nikogo, zachowujemy charakter melodii nadając nasze indywidualne i tatrzańskie tej muzyki. Jest to twórczy rodzaj przekazu tradycyjnego, nie kopia. Zachowujemy także tradycyjny tatrzański smyczkowy skład instrumentów, w wariantach starszych trzyosobowy, w naszych rozszerzony do pięciu osób. Muzyka ta powinna być grana z drygiem ostro, z wielką ekspresją, niekoniecznie wieloma ozdobnikami, bo najważniejszy jest wyraz. No i każdy może mieć swój styl, a styl to indywidualne podejście do muzyki, to „coś”, trudny do opisania indywidualny rys, który powoduje, że kiedy gramy i czujemy tę muzykę wspólnie, to rosną nam skrzydła.
Maria Baliszewska
Laureaci Nagrody 2000
- Teodor Biegun
- Bronisława Bednarek
- Halina Fijołek
- Stanisław Głaz
- Marianna Gumiela
- Czesława Marchewka
- Czesława Rowicka
- Franciszka Kaczmarek i Eugeniusz Kaczmarek
- Józef Chojnacki
- Wawrzyniec Hubka
- Kapela Jana Karpiela-Bułecki z Zakopanego
- Zespół „Kocudzanki” z Kocudzy I
- Zespoły Śpiewacze „Bandysie” i „Dłudzonki” z Kurpiowskiego Zespołu „Czarniacy” z Czarni
- Zespół Regionalny „Cepelia Fil Wilamowice” – Wilamowice
- Zespół Góralski „Hamernik” – Nowohuckie Centrum Kultury w Krakowie
- Zespół Pieśni i Tańca Akademii Rolniczej w Lublinie
- Władysław Ogrodziński
- Józef Wiktor Vaina
- Muzeum Wsi Lubelskiej w Lublinie
- Muzeum Orawski Park Etnograficzny Zubrzyca Górna