Włodzimierz Naumiuk to jeden z najbardziej znanych na Podlasiu rzeźbiarzy ludowych. Urodził się w 1935 roku w Kaniukach, niewielkiej wsi nadnarwiańskiej, w której spędził dotychczasowe życie. Wcześnie osierocony (jego ojciec Paweł został rozstrzelany w 1944 roku przez Niemców, a matka Olga zmarła kilka lat później), wychowywany był przez stryja i babcię, którzy wywarli duży wpływ na jego życie i twórczość. Ukończył siedmioklasową szkołę powszechną w Pawłach. Przez rok pracował przy elektryfikacji wsi, jednak najbardziej pasjonowało go drewno i jego obróbka. Już w dzieciństwie strugał w korzeniach i konstruował zabawki, później uprawiał ciesiołkę i snycerstwo – wyżynał ozdoby nadokiennie, wiatrownice i węgły.

W 1963 roku rozpoczął współpracę z „Cepelią” w Białymstoku. Na jej zamówienie do początku lat 90-tych XX wieku wytwarzał drobną galanterię użytkową z drewna – kadłubki, niecki i czerpaki. Równocześnie zaczął rzeźbić niewielkie figurki. Zachęcany do dalszej pracy przez ówczesnego pracownika Cepelii, Wiktora Szewczenko, i etnografa Zygmunta Ciesielskiego tworzył świątki i figurki przedstawiające mieszańców wsi. Rzeźbienie stawało się powoli głównym zajęciem Włodzimierza Naumiuka, a z czasem stało się pasją jego życia. Utwierdziły go w tym życiowym wyborze wizyty Ludwika Zimmerera, który odwiedzał rzeźbiarza kilkakrotnie w latach sześćdziesiątych XX wieku oraz przychylne artyście recenzje z wystawy „Rzeźba Włodzimierza Naumiuka na tle tkanin dwuosnowowych” zorganizowanej przez Muzeum Okręgowe w Białymstoku w 1971 roku w Domu Chłopa w Warszawie.

Tematyka dzieł Włodzimierz Naumiuka związana jest z życiem wsi, z jej mieszkańcami i zajęciami. Uwiecznia w nich zapamiętane z dzieciństwa postacie wiejskich rybaków, flisaków, siewców, muzyków, cieśli oraz żniwiarek. Ukazuje mieszkańców swojej wsi z maselnicą, stępą, przy tarciu lnu, podczas wędrówki z dwojakami na pole. Artysta często rzeźbi też postacie dzieci w objęciach matek, sylwetki starców i wędrowców. W jego twórczości pojawiają się również tematy religijne. Najchętniej rzeźbi figurki Chrystusa Ukrzyżowanego, Mojżesza, świętych Piotra, Pawła, Jana Ewangelisty i innych. Wychowany w tradycji kościoła prawosławnego pozostaje pod wpływem malarstwa ikonowego, którego ślady wyraźnie widać w jego rzeźbach.

Artysta wypracował własny, niepowtarzalny styl, a jego rzeźby są statyczne i zwarte. Swoją uwagę zazwyczaj koncentruje na górnej części korpusu, na ramionach i twarzy odznaczającej się dojrzałą mądrością, łagodnością i smutkiem, a w szczególności na ekspresyjnie opracowanych oczach. Włodzimierz Naumiuk rzeźbi głownie w drewnie lipowym, ale chętnie sięga też po twarde gatunki drewna jabłoni, gruszy czy czarnego dębu wydobywanego z dna przepływającej przez wieś Narwi. Barwa i struktura tych ostatnich dodaje niepolichromowanym rzeźbom swoistego uroku.

Rzeźbiarz niechętnie opuszcza Kaniuki, ale w pobliskim Zabłudowie prowadził szkółkę rzeźbiarską dla uczniów. Większość czasu spędza w starym rodzinnym domu zamienionym na pracownię i galerię, w którym odwiedzają go miłośnicy jego sztuki z kraju i z zagranicy. Rzeźbiarz przywiązuje się do swoich dzieł i z wieloma nie rozstaje się od lat. Część dorobku artysty trafiła jednak do zbiorów muzeów etnograficznych (w Białymstoku, Łodzi, Krakowie, Warszawie, Toruniu), a także do prywatnych kolekcji w kraju i zagranicą. Dzieła Włodzimierza Naumiuka prezentowane były również na wielu wystawach indywidualnych i zbiorowych (m.in. we Francji, w Niemczech i w Belgii).

Twórczość i filozofia życiowa laureata inspirowały etnografów, dziennikarzy i filmowców, którzy utrwalili jego dokonania artystyczne w licznych albumach, pracach naukowych, artykułach prasowych i filmach dokumentalnych.

Rzeźbiarz kilkakrotnie otrzymywał stypendia twórcze Ministerstwa Kultury i Sztuki i Urzędu Marszałkowskiego w Białymstoku. Za swoją twórczość uhonorowany został Brązowym Krzyżem Zasługi i Złotą Odznaką „Zasłużony dla Białostocczyzny”. Od 1974 roku należy do Stowarzyszenia Twórców Ludowych w Lublinie.

Wojciech Kowalczuk