Zofia Świderska
Rok przyznania nagrody:
1985
Kategoria:
Kategoria I. Twórczość plastyczna, zdobnictwo, rękodzieło i rzemiosło ludowe, folklor muzyczno-taneczny
Dziedzina:
Plastyka. Rękodzieło
Region:
Mazowieckie, powiat garwoliński, Goźlin Górny
Urodzona 8 IV 1899 r. we wsi Szymonowice Duże, po zamążpójściu w 1918 r. zamieszkała w sąsiedniej wsi, w Goźlinie Górnym (woj. siedleckie). Pochodziła z wielodzietnej rodziny chłopskiej o dużych tradycjach artystycznych. Jej matka, Antonina Ciara, była jedną z pierwszych wycinankarek, które na przełomie XIX/XX w. rozpropagowały „modę” na wycinanki na Powiślu Garwolińskim. Uczestniczyła w powstającym wówczas wiejskim ruchu społeczno-oświatowym. Wychowywana w takiej atmosferze Z. Świderska podjęła później wszechstronną działalność artystyczną. Wykonywała wycinanki, bibułkowe kwiaty, pająki, haftowała, malowała pisanki, stroiła wieńce dożynkowe, była dekoratorką wiejskiego teatrzyku bowiem jej drugą pasją był teatr, poezja, śpiew. Należała do chóru parafialnego, była aktorką amatorskiego zespołu, sama pisała wiersze i komponowała do nich proste melodie. Pod koniec okresu międzywojennego „moda” na tradycyjne zdobnictwo zaczęła zanikać. Z czasem Z. Świderska zaprzestała wykonywać wycinanki, kwiaty, pająki. Powróciła do tych zajęć dopiero na przełomie lat 60.- 70., kiedy dotarły do niej informacje o możliwościach wykonywania wycinanek na konkursy i pokazy sztuki ludowej i do zbiorów muzealnych. W 1973 r. po raz pierwszy bierze udział w konkursie „Sztuka ludowa południowego Mazowsza” w Garwolinie i w dziedzinie wycinankarstwa zdobywa I nagrodę.
Zaprezentowała wycinanki nadzwyczaj tradycyjne, grubo cięte lalki pojedyncze i podwójne, koguty i gwiazdy okrągłe i rogowe oraz rózgi i drzewka. W następnych latach uczestniczyła w kilkunastu konkursach i wystawach w Garwolinie, Siedlcach, Łukowie, Białej Podlaskiej, Sokołowie, Płocku, Toruniu, pokazując wycinanki o doskonałej technice wykonania z zachowaniem tradycyjnego wzornictwa wycinanek Powiśla Garwolińskiego. W 1981 r. miała wystawę indywidualną udokumentowaną katalogiem z artykułem A. Śledziewskiego charakteryzującym twórczość wycinankarki.
Otrzymała wiele dyplomów, nagród, medali. Była stypendystką Wydziału Kultury Urzędu Wojewódzkiego. Przez krótki czas współpracowała z CPLiA. Prace jej posiadają muzea w Siedlcach, Łukowie, Białej Podlaskiej, Płocku, Toruniu, Krakowie, Warszawie oraz Izba Regionalna w Garwolinie.
Zofia Świderska zmarła w 1988 roku.
Marian Pokropek
Laureaci Nagrody 1985
- Marianna Bałdyga
- Rozalia Barańska-Dzięciołowska
- Waleria Czubak
- Franciszka Dąbrowska
- Piotr Dziadosz
- Władysław Gawlak
- Stanisław Graca-Gobera
- Józef Janos
- Franciszek Kurzeja
- Ludwik Łojas
- Aurelia Majewska
- Zofia Świderska
- Kazimierz Woźniak
- Aleksandra Szurmiak-Bogucka
- Antoni Janiszewski
- Jan Matysek
- Anna i Henryk Świątkowscy
- Kapela Rodziny Pudełków z Siedleczki
- Kapela Jana Stocha z Zębu na Podhalu
- Kapela Braci Trzpilów
- Zespół „Holny” z Zakopanego
- Regionalny Zespół Pieśni i Tańca „Szamotuły”
- Władysław Korkuć
- Władysław Niedoba
- Wanda Stala
- Krystyna Straszyńska
- Grupa Folkloru Polskiego "Wisła" z Kurytyby (Brazylia)
- Zespół „Piastowie” ze Sztokholmu (Szwecja)