Rozalia Barańska-Dzięciołowska urodziła się 28 IV 1907 r. w Zalipiu, po zamążpójściu w 1935 r. zamieszkała we wsi Lubiczko w województwie małopolskim. Ukończyła cztery klasy szkoły podstawowej. Już jako dziecko pomagała matce i siostrom w malowaniu izb i w przystrajaniu ich kartonami o bogatym zdobnictwie kwiatowym. W młodości malowała dużo, była zdolna, lubiła malować, jej kwiaty podobały się wszystkim.

W 1928 r. malarstwem jej zainteresował się Tadeusz Seweryn wówczas pracownik, później dyrektor Muzeum Etnograficznego w Krakowie. Malowanki R. Barańskiej trafiły do zbiorów tego Muzeum. T. Seweryn widząc w niej duże zdolności malarskie namawiał do podjęcia nauki na co nie zgodził się jej ojciec. Ale zdołał namówić ją do wymalowania sali w seminarium żeńskim im. Bł. Kingi w Tarnowie (1934 r.) oraz do malowania obrazów z wizerunkami świętych. W okresie międzywojennym namalowała kilka takich obrazów, 7 z nich znajduje się w zbiorach Muzeum Etnograficznego w Krakowie. Niektóre zostały opublikowane w książce T. Seweryna, „Polskie malarstwo ludowe”, Kraków 1937 r.

Po II wojnie światowej na pierwszym konkursie malowanek w Zalipiu w 1948 r. mającym na celu wskrzeszenie tego ośrodka ludowego malarstwa jest w gronie uczestników, w następnych konkursach nie zapraszana (mieszkała poza Zalipiem) nie bierze już udziału. Wówczas maluje mało, dla rodziny i znajomych. W 1965 r. jej przedwojenne obrazy ze zbiorów Muzeum krakowskiego pokazano na wystawie ,,Inni. Od Nikifora do Głowackiej” w warszawskiej Zachęcie. Obrazy te wzbudziły duże zainteresowanie. Malarka otrzymuje liczne zamówienia od muzeów, prywatnych kolekcjonerów, od Desy. Maluje niewiele, zajęta gospodarstwem a później też na skutek pogarszającego się wzroku. Maluje do około 1981/82. W jej twórczości wyróżniają się trzy okresy: l/ do około 1932 r. - malowanki kwiatowe, 2/ lata trzydzieste - obrazy świętych w bukietach kwiatów, 3/ po 1965 r. - a szczególnie w latach 70-tych obrazy świętych i ze scenami Starego i Nowego Testamentu w dookolnie rozbudowanych bordiurach kwiatowych.

Malowanki i obrazy R. Barańskiej-Dzięciołowskiej pokazywano na ponad 20 wystawach krajowych i zagranicznych (m.in. Kraków, Łódź, Wrocław, Poznań, Warszawa, Tarnów, za granicą w Anglii, Jugosławii, we Włoszech, w Szwajcarii, Niemczech). Obrazy R. Barańskiej-Dzięciołowskiej posiadają muzea w Krakowie, Warszawie, Tarnowie. Znajdują się też w zbiorach prywatnych m.in. w Pawilonie wystawowym polskiej sztuki ludowej w Otrębusach. Przyznaną jej nagrodę im. O. Kolberga w 1985 r. Nie mogła już osobiście odebrać ze względu na pogarszający się stan zdrowia.

Rozalia Barańska-Dzięciołowska zmarła 10 lipca 1995 roku, została pochowana na cmentarzu parafialnym w Gręboszowie.

Marian Pokropek