Ludwik Łojas

Rok przyznania nagrody:
1985

Kategoria:
Kategoria I. Twórczość plastyczna, zdobnictwo, rękodzieło i rzemiosło ludowe, folklor muzyczno-taneczny

Dziedzina:
Muzyka. Skrzypek. Śpiewak. Tancerz

Region:
Małopolskie, powiat nowotarski, Łopuszna

Ludwik Łojas urodził się 28 października 1903 roku w Szlembarku w rodzinie góralskiej, od pokoleń mieszkającej w tej wsi i o dawnych tradycjach muzykowania. Ojciec Ludwika był skrzypkiem prymistą grającym w kapelach weselnych, na skrzypcach grali też jego dwaj starsi bracia. L. Łojas zaczął grać na skrzypcach mając 14 lat, zastępując w wiejskiej kapeli swego ojca, który w czasie I wojny światowej powołany został do wojska. Po wojnie Łojasowie założyli własną rodzinną kapelę, jednak warunki bytowe zmusiły ich do emigracji zarobkowej do Stanów Zjednoczonych, a podróż tę odbyły z nimi skrzypce kupione przez ojca jeszcze przed I wojną światową od cyganów w Budapeszcie. Gdy Ludwik Łojas powrócił z emigracji, został powołany do służby w I Pułku Strzelców Podhalańskich w Nowym Sączu. Tam wraz z innymi kolegami grającymi na różnych instrumentach założył kapelę, w której został skrzypkiem-prymistą. „Wojskowo-ludowa” kapela cieszyła się dużym powodzeniem. Po zakończeniu służby L. Łojas zorganizował w Szlembarku własną kapelę, w której grali Józef Stopka i Piotr Guras. Ludwik Łojas lubił także śpiewać i tańczyć, mówił: ,,E dyć baciarował jo wse, lubiłek toniec, a gadali zem nojpirsy śpiewok”.

W 1934 r. L. Łojas ożenił się i zamieszkał w Łopusznej. Gospodarowanie na niewielkiej gazdówce i wychowywanie licznej rodziny godził z muzykowaniem, wynikającym z potrzeby serca, z umiłowania starych melodii i pieśni góralskich, śpiewanych i granych na halach i na weselach. Był także dobrym gawędziarzem znającym wiele starych legend i opowieści, anegdot i historyjek zasłyszanych w czasie wieloletniego muzykowania.

Po II wojnie światowej Ludwik Łojas żywo zaangażował się w prace Gminnego Ośrodka Kultury i Związku Podhalan – Oddział w Łopusznej. W 1972 roku został kierownikiem kapeli góralskiej ,,Łopuśnianie”, z którą uczestniczył w licznych przeglądach, konkursach i festiwalach folklorystycznych. W ,,Sabałowych Bajaniach” brał udział aż 8 razy (od 1976 do 1985) zawsze zdobywając najwyższe nagrody. Kilkakrotnie uczestniczył w przeglądach i konkursach kapel góralskich w Nowym Targu (1977-1986) i w Ujsołach (1976). Dał niezliczone ilości koncertów na różnych okolicznościowych imprezach z okazji rocznic, świąt państwowych, na imprezach regionalnych, podczas uroczystości kościelnych i rodzinno-wioskowych. Otrzymał wiele dyplomów, medali, nagród i wyróżnień. Czterokrotnie zdobywał I nagrodę „Bacowskie spinki” podczas imprez ,,Sabałowe Bajania”, posiadał odznaczenia „Za zasługi dla Związku Podhalan” i ,,Zasłużonego Działacza Kultury”, Medal 40-lecia PRL i in. Wśród licznych dyplomów miał także dyplom z 1984 r. od władz Wojewódzkich „Za upowszechnianie kultury na terenie Województwa nowosądeckiego”.

Kapela Ludwika Łojasa towarzyszyła często ks. Józefowi Tischnerowi podczas spotkań religijnych i regionalnych.

Ludwik Łojas zmarł w kwietniu 1992 roku.

/red.T.D./ Marian Pokropek/