Józefa Albiniak
Rok przyznania nagrody:
2001
Kategoria:
Kategoria I. Twórczość plastyczna, zdobnictwo, rękodzieło i rzemiosło ludowe, folklor muzyczno-taneczny
Dziedzina:
Muzyka. Śpiewaczka
Region:
Lubelskie, powiat janowski, Stojeszyn
Józefa Albiniak urodziła się w 1935 roku w Brzezinach. Pochodziła z rodziny chłopskiej. Po wyjściu za mąż zamieszkała w Stojeszynie. Tu rozpoczęła działalność muzyczną, opartą na tradycyjnym folklorze Ziemi Janowskiej. Pieśni, szczególnie obrzędowych, nauczyła się od babki.
Od 1978 roku występowała w dwuosobowej kapeli ze skrzypkiem Eugeniuszem Paleniem (wyróżnienie w 1985 i 1990 roku na Festiwalu Kapel i Śpiewaków Ludowych w Kazimierzu Dolnym). Była członkinią miejscowego zespołu śpiewaczego i uzdolnioną ludową gawędziarką. Opracowowywała scenariusze widowisk obrzędowych, przedstawiających dawne wierzenia i zwyczaje. Zdobywała nagrody na konkursach tańca tradycyjnego.
Największe uznanie zyskała jako śpiewaczka ludowa. („Baszta” w 2000 roku w Kazimierzu Dolnym, nagroda główna na „Powiślakach” w Maciejowicach, na Ogólnopolskim Festiwalu „Dziecko w folklorze” w Baranowie Sandomierskim, nagrania radiowe i telewizyjne). Wyróżniał ją bogaty repertuar i tradycyjna maniera wykonawcza, przejęta w trakcie bezpośredniego, międzypokoleniowego przekazu. Repertuar śpiewaczki ze Stojeszyna to przede wszystkim pieśni obrzędowe: weselne, pogrzebowe (była przewodnikiem grup wykonujących śpiewy „za zmarłymi”), kolędy apokryficzne i życzące, intencjonalnie adresowane „do kawalerów”, np. Leci konisio wyrywający, A nasz Jasieńko sławne pachole, dał mu Bóg, W tym nowym domie, W rogowym mieście, Hej, tam pode Lwowem krążył Jasio konie (pieśni wykonywane w okresie noworocznym przez grupy kolędujących dziewcząt).
Utrwalone dzięki Józefie Albiniak kolędy wyróżniają się pełną kompozycją struktury tekstu (opartą na stopniowym wyliczaniu coraz cenniejszych elementów stroju lub przeciwstawianiu najbliższej rodziny i przyszłej wybranki) oraz autentycznym gwarowym językiem. Inne wartościowe przekazy tradycyjnych pieśni ludowych w jej repertuarze to kołysanki, pieśni sieroce, ballady, pieśni o miłości czy teksty dziadowskie.
W artystycznym życiorysie Józefy Albiniak na uznanie zasługiwała umiejętność przekazu tradycyjnych pieśni młodszemu pokoleniu. Jej wychowankami są dziewczęta z zespołu „Nutki znad Sanny”, laureatki kazimierzowskiego festiwalu.
Józefa Albiniak zmarła 6 czerwca 2024 roku.
Jan Adamowski
http://www.muzykaroztocza.pl/muzyk/50/name/J%C3%B3zefa+Albiniak.html
Laureaci Nagrody 2001
- Józefa Albiniak
- Janina Boniakowska
- Wacław Kułakowski
- Władysław Kulawiak
- Alfreda Magdziak
- Maria Majchrzak
- Marianna Pawlak
- Zdzisław Purchała
- Otylia Uczciwek
- Edmund Edward Zieliński
- Dziecięco-Młodzieżowa Kapela Dudziarska z Leszna
- Kapela Mateusza Cieliszaka z Kocudzy
- Kapela ludowa z Radziszowa
- Zespół śpiewaczy „Nadburzański Klon Zielony”
- Zespół Tańca Ludowego Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie
- Zespół regionalny „Krakowiacy Ziemi Brzeskiej” w Brzesku
- Alicja Haszczak
- Michalina Wojtas
- Helena Chłopek
- Anna Adamowicz
- Michał Treszczyński
- Waldemar Wiszniewski
- Michał Cieśla
- Opolskie Towarzystwo Kulturalno – Oświatowe