Kapela Zastawnych z Brzostku w obecnej formie powstała w 2014 r. z inicjatywy Leszka (dziadek), Jakuba (wnuk Leszka) i Jana (brat Leszka) Zastawnych. Jest kontynuatorką wielopokoleniowego rodzinnego fachu muzykanckiego. Informacje na temat tej profesji u Zastawnych sięgają pokolenia prapradziadków Jakuba. Jego prapradziadek sekundował na skrzypcach, praprababka grała na basach, a ich jedyny syn Franciszek (pradziadek Jakuba) był skrzypkiem prymistą. Wszystkie dzieci Franciszka (m.in. grający w obecnym składzie kapeli bracia Leszek i Jan), odziedziczyły po nim zamiłowanie do muzyki tradycyjnej, grając pogórzańską muzykę tradycyjną z ich okolic, tj. styku Pogórza Strzyżowskiego i Pogórza Ciężkowickiego. W roku 1979 Franciszek wystąpił z pięciorgiem swoich dzieci w konkurencji rodzin muzykujących Turnieju Gmin Brzostek-Pilzno-Jodłowa, wygrywając tenże konkurs. Pokolenie dzieci Leszka również zajęło się muzykowaniem – wszyscy jego synowie odziedziczyli talent muzyczny i zajęli się szeroko pojętym tematem wykonawstwa muzycznego. Tak więc tradycyjny sposób gry oraz archaiczny repertuar został zapisany w pamięci i przekazany w rodzinie Zastawnych przez co najmniej pięć pokoleń. Jakub Zastawny (ur. 1992) – przedstawiciel najmłodszego pokolenia muzykantów, jako pierwszy z rodziny zajął się archiwizacją melodii, obrzędów weselnych i wspomnień muzykantów z okolic Brzostku. Wiedzę, zebraną w większości od swojego dziadka Leszka, wykorzystał do napisania dwóch prac badawczych podczas studiów w Instytucie Muzyki Uniwersytetu Rzeszowskiego: Folklor muzyczny gminy Brzostek – obrzędy i tradycje muzyczne (praca licencjacka, 2014) oraz Analiza formy pogórzańskich melodii ludowych z okolic Brzostka (praca magisterska, 2016). Kapela Zastawnych jest więc strażnikiem tradycyjnej, starodawnej formy gry pogórzańskich nut z ich okolic i przyczynia się do uchronienia od zapomnienia kilkudziesięciu melodii oraz form obrzędów z okolic Gminy Brzostek, Dębicy czy Jasła. Uwieńczeniem tego było nagranie płyty (2017 r.), na której znalazło się ponad dwadzieścia melodii. Repertuar obejmuje głównie melodie grywane przez Franciszka Zastawnego – ojca grających w kapeli Leszka  i do niedawna jeszcze Jana (zmarł 19.01.2020 r.). Są to różne odmiany polek, tramle, sztajery i oberki. Grywa też tzw. melodie wozowe (grywane podczas jazdy orszaku weselnego do kościoła), charakterystyczne dla tych okolic okółki i melodie obrzędowe: oczepinowe oraz archaiczną dobranockę (zaproszenie gości dzień przed weselem).

Kapela organizuje potańcówki przy swojej muzyce, gdzie zazwyczaj pojawia się 200-300 uczestników i tancerzy. Kapela propaguje w regionie prawdziwą formę gry tutejszej muzyki oraz organizuje spotkania z młodzieżą w celu zmieniania świadomości na temat odrębności kulturowej i ogólnie pojętego, muzycznego folkloru pogórzańskiego.

Kapela Ludowa Zastawnych działa przy Centrum Kultury i Czytelnictwa w Brzostku. Aktualny skład kapeli tworzą: Józef Śliwa – skrzypce prym, Leszek Zastawny – klarnet, Jakub Zastawny – cymbały, Aneta Wójtowicz – skrzypce sekund, Jan Zastawny – basy (do końca 2019 r. Zmarł 19.01.2020 r.).

Magdalena Tejchma