Władysław Gruszczyński
Rok przyznania nagrody:
2002
Kategoria:
Kategoria I. Twórczość plastyczna, zdobnictwo, rękodzieło i rzemiosło ludowe, folklor muzyczno-taneczny
Dziedzina:
Plastyka. Rzeźbiarz
Region:
Mazowieckie, Radomskie, Radom
Władysław Gruszczyński urodził się w 1935 roku w Rzeczniowie. Od dzieciństwa zafascynowany był drewnem jako surowcem, dlatego ukończył zasadniczą szkołę drzewiarską i rozpoczął pracę jako stolarz meblowy. Wtedy też podjął pierwsze próby rzeźbiarskie.
Około 1967 roku ze względu na sytuację życiową przeprowadził się do Radomia i rozpoczął pracę w milicji w Wydziale Ruchu Drogowego. Do rzeźbienia powrócił po przypadkowym spotkaniu z wybitnym rzeźbiarzem Stanisławem Denkiewiczem z Jedlni Kościelnej. Przypadek również – awaria muzealnego samochodu – zetknął go z Muzeum Wsi Radomskiej. Zachęcony przez dr Stefana Rosińskiego, etnografa, zaczął rzeźbić systematycznie i prezentować swoje prace na wystawach. Udział w kilkudziesięciu konkursach i zdobywane tam nagrody sprawiły, że stał się jednym z najbardziej cenionych polskich rzeźbiarzy ludowych. Poza kolekcjonerami prywatnymi prace jego nabywały też muzea w Warszawie, Toruniu, Kielcach i Radomiu (największa, bo licząca ponad 100 rzeźb kolekcja).
Rzeźby Władysława Gruszczyńskiego to pełne ekspresji zawarte w drewnie opowieści o dawnej wsi i zamieszkujących ją ludziach. Są to też sceny z życia Chrystusa i świętych. W 1979 roku Władysław Gruszczyński wyrzeźbił ołtarz „Polscy Święci” z zamiarem wręczenia go papieżowi Janowi Pawłowi II podczas jego pierwszej pielgrzymki do Polski. Nie spotkało się to jednak z akceptacją przełożonych i rzeźba znalazła się w zbiorach MWR.
Po przejściu na emeryturę artysta mógł w pełni poświęcić się swojej pasji rzeźbiarskiej i pracy na rzecz środowiska twórców ludowych w Polsce. W latach 1980-1983 był Przewodniczącym Głównej Komisji Rewizyjnej Stowarzyszenia Twórców Ludowych i Prezesem Oddziału Radomskiego, następnie, w latach 1983-1989, przez dwie kadencje pełnił funkcję Prezesa Zarządu Głównego STL. W czasie jego prezesury opracowano program rozwoju i ochrony twórczości ludowej (wykorzystany w dokumentach programowych przez Ministerstwo Kultury i Sztuki), twórców folkloru objęto ustawą o zaopatrzeniu emerytalnym oraz otwarto Galerię Sztuki Ludowej w Lublinie, w której artyści mieli zagwarantowany stały zbyt swoich prac.
Poważna choroba na pewien czas ograniczyła pracę twórczą i społeczną Władysława Gruszczyńskiego, ale po powrocie do zdrowia znowu zaczął aktywnie działać. Zorganizował własną Izbę Twórczą i prowadził szkółkę rzeźbiarską dla uzdolnionej młodzieży.
Władysław Gruszczyński zmarł w 2011 roku.
Małgorzata Jurecka
Laureaci Nagrody 2002
- Honorata Bloch
- Adam Głuszek
- Aniela Gmoch
- Władysław Gruszczyński
- Anna Ficoń
- Józef Janczak
- Alicja Kochanowska
- Jan Kowalski
- Stefan Sidoruk
- Roman Śledź
- Piotr Woliński
- Kapela Jana Gacy z Przystałowic Małych
- Kapela Władysława Zarzyckiego z Maciejowic
- Kapela Ludowa „Marciny” z Marcinowa
- Zespół obrzędowy ze Strykowic Górnych
- Zespół Śpiewaczy KGW z Łukowej I
- Zespół Pieśni i Tańca Uniwersytetu Warszawskiego „Warszawianka”
- dr Jan Łuczkowski
- prof. Teresa Smolińska
- „Dom Tańca”. Stowarzyszenie na rzecz kultury tradycyjnej w Warszawie
- Tadeusz Bukowski-Groska
- Stanisław Kulawiak
- Jan Słodyczka-Maśniak