Powiększ
Powiększ zdjęcie

Jan Karpiel-Bułecka

Rok przyznania nagrody:
2007

Kategoria:
Kategoria I. Twórczość plastyczna, zdobnictwo, rękodzieło i rzemiosło ludowe, folklor muzyczno-taneczny

Dziedzina:
Muzyka. Śpiewak. Tancerz

Region:
Małopolskie, Podhale, Zakopane

Jan Karpiel-Bułecka urodził się w 1956 roku. Jest uznawany za najbardziej wszechstronnego artystę współczesnego Podhala, wybitnego znawcę góralskiej i karpackiej muzyki i tradycji. Pochodzi ze znanej i zasłużonej rodziny zakopiańskich artystów i budowniczych. Jego ojciec - Bolesław to słynny skrzypek prymista i zbieracz nut podhalańskich, laureat Nagrody im. Oskara Kolberga w 1997 r.; matka Zofia występowała w zakopiańskim zespole Klimka Bachledy. Jego pierwszym nauczycielem gry na skrzypcach był Ojciec. Obecnie Jan Karpiel Bułecka jest uważany za jednego z najlepszych podhalańskich prymistów. Jest również multiinstrumentalistą, wirtuozem gry na instrumentach pasterskich regionu Podhala: dudach, piszczałkach pojedynczych, podwójnych, trombitach. Jest budowniczym tych instrumentów, przywracał je podhalańskiej tradycji, rekonstruując na podstawie egzemplarzy zachowanych w Muzeum Tatrzańskim i w zbiorach własnych.

 

Jan Karpiel-Bułecka to doskonały śpiewak i tancerz, znawca wielu tanecznych i śpiewanych nut z Podhala i z innych obszarów Karpat. Jest doskonałym gawędziarzem, w pięknym stylu popularyzującym góralską gwarę i kulturę słowa.

 

Z zawodu jest architektem, ukończył studia na Politechnice Krakowskiej, początkowo znalazł zatrudnienie w Pracowni Regionalnej Politechniki Krakowskiej w Zakopanem, gdzie zajmował się inwentaryzacją i ratowaniem zabytków budownictwa podhalańskiego (m.in. opracował dokumentację i nadzorował remont starego kościółka w Zakopanem), obecnie prowadzi własną pracownię projektową.

 

Muzyka i tradycja góralska zawsze były obecne w życiu artysty. Od najmłodszych lat grał w rodzinnej kapeli, ponad trzydzieści lat działał w Regionalnym Zespole im. Klimka Bachledy w Zakopanem (jako wybitny tancerz, śpiewak, muzykant i odtwórca ról teatralnych). W czasie studiów w Krakowie występował w Studenckim Zespole Góralskim „Skalni”. Jest założycielem i prymistą kapeli „Zakopiany” (uhonorowanej w 2000 r. Nagrodą im. Oskara Kolberga), uznawanej przez muzyków, fachowców i wielbicieli folkloru za jedną z najwybitniejszych formacji kultywujących i prezentujących na najwyższym poziomie muzykę ludową Karpat. Repertuar kapeli to autentyczne nuty podhalańskie niejednokrotnie ocalone przez zespół od zapomnienia oraz wirtuozerskie opracowania muzyki innych grup etnicznych (cygańskiej, żydowskiej, słowackiej, czy łemkowskiej) nie pozostawiające jednak wątpliwości skąd pochodzą ich autorzy.
Prezentował i promował swoją góralską muzykę podczas wielu koncertów w Polsce i Europie. Współpracował przy organizacji najważniejszych imprez folklorystycznych m.in. Międzynarodowego Festiwalu Folkloru Ziem Górskich w Zakopanem, Tygodnia Kultury Beskidzkiej w Żywcu, Festiwalu w Nitrze na Słowacji (był prezenterem koncertów oraz jurorem w konkursach). Jest inicjatorem i organizatorem znanych imprez muzycznych „Muzykanckie Zaduski”, „Dudarskie Ostatki”, „Muzyka Karpat”.

 

Współpracuje z wieloma instytucjami kultury m.in. Filharmonią Narodową, Filharmonią w Bydgoszczy i Katowicach. Szczególne znaczenie dla promocji kultury ipopularyzacji muzyki góralskiej miała współpraca artystyczna Jana Karpiela Bułecki z wybitnymi twórcami spoza kręgu muzyki ludowej, m. in. ze Zbigniewem Preisnerem, prof. Mieczysławem Nowakowskim (prawykonanie „Harnasi” K. Szymanowskiego z udziałem zespołu góralskiego), tournee po Hiszpanii wraz z Orkiestrą Symfoniczną Filharmonii Śląskiej pod dyr. Mirosława Błaszczyka z programem „Korzenie”. Najszerzej znaną, owocującą nagraniami i licznymi koncertami była współpraca Kapeli Jana Karpiela Bułecki z kwartetem jazzowym Zbigniewa Namysłowskiego (jazzowa płyta roku '95, nagroda „Fryderyk 96”).

 

Wielkie uznanie budzi działalność muzyka na rzecz utrwalenia i zachowania kultury góralskiej, przede wszystkim poprzez jego twórczość podkreślającą jejwartość i piękno, a także poprzez udział w projektach ją popularyzujących (posiady, seminaria, filmy, audycje radiowe i telewizyjne). Współpraca z Polskim Radio, to obecność w programach, koncertach, reprezentowanie Polski podczas XVI Festiwalu Folkowego Europejskiej Unii Radiowej, w Zakopanem (1995), jednak przede wszystkim to rejestracja bogatego repertuaru artysty i kapeli w archiwum fonograficznym Radiowego Centrum Kultury Ludowej oraz jego publikacja w audycjach, na płytach i kasetach, tworzących wzorzec wykonawczy dla młodych muzyków. 

Jan Karpiel Bułecka w 1988 r. został laureatem Nagrody im. Stanisława Wyspiańskiego za wybitne osiągnięcia w dziedzinie twórczości ludowej.

W 2004 r. otrzymał Nagrodę Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego.

 

/red.K.M./