Urodziła się w 1908 r. we wsi Dąbrowy k/Myszyńca i tamże zamieszkała.„Tylko cztery oddziałeczki mogłam skończyć z mej dolecki” - tak o sobie pisała W. Żarnoch w jednym z pierwszych wierszy. I dodaje - „ale z książką ja się nigdy nie rozstawałam”. Uczyła się samodzielnie, dużo czytała, mimo że na co dzień musiała zajmować się gospodarstwem. Od najmłodszych lat zajmowała się śpiewem, układaniem wierszy i tańcem. Obdarzona dobrą pamięcią i zdolnościami muzycznymi szybko przyswajała sobie teksty starych kurpiowskich pieśni śpiewanych na weselach, dożynkach, tłokach. Zaczęła je spisywać i dzięki temu powstał zbiór liczący ponad 800 utworów. Ze skarbnicy tej korzystali Marian i Jadwiga Sobiescy nagrywając teksty i melodie do zbiorów Państwowego Instytutu Sztuki PAN. W. Żarnoch była też wspaniałą gawędziarką znającą wiele opowiadań, legend, przysłów, humoresek. Z tego zamiłowania do literatury regionalnej narodziła się własna twórczość poetycka. Niekiedy trudno było oddzielić to co dawne od tego co stworzyła W. Żarnoch, bowiem jej utwory szybko stawały się własnością całej społeczności wioskowej.

W 1929 r. zorganizowała w Dąbrowach zespół śpiewaczy, który reaktywowała w 1946 r. i występowała z nim w Warszawie i wielu miastach Mazowsza oraz Warmii i Mazur.

W 1971 r. założyła we wsi Zespół Regionalny ,,Dąbrozianki”. Wówczas wieś należała do woj. olsztyńskiego i dlatego Zespół ten, mimo że w repertuarze miał folklor kurpiowski, reprezentował wielokrotnie województwo olsztyńskie na różnych imprezach folklorystycznych regionalnych i ogólnopolskich (Olsztyn, Warszawa, Koszalin, Szczytno, Reszel, Kolno, Biskupiec). W. Żarnoch kierując Zespołem zadbała także o skompletowanie regionalnych strojów i atrybutów do przedstawień. Sama była zdolną, hafciarką, wycinankarką, umiała robić pająki, palmy wielkanocne, malować pisanki.

Jej długa i aktywna działalność artystyczna została uhonorowana Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski (1984), odznaką „Zasłużony Działacz Kultury” (1975), odznaką „Zasłużony dla Warmii i Mazur” (1972). Do cenniejszych wyróżnień zaliczała uzyskanie głównej nagrody- Złotej Baszty na jubileuszowym XX-tym Ogólnopolskim Festiwalu Kapel i Śpiewaków Ludowych w Kazimierzu Dolnym w 1986 r.

Waleria Żarnoch zmarła 14 kwietnia 1988 roku.

/red. A. Z.-W./ Marian Pokropek/