Józef Stopka-Król
Rok przyznania nagrody:
1975
Kategoria:
Kategoria I. Twórczość plastyczna, zdobnictwo, rękodzieło i rzemiosło ludowe, folklor muzyczno-taneczny
Dziedzina:
Plastyka. Kowal
Region:
Małopolskie, powiat nowotarski, Czerwienne
Urodził się w 1907 r. we wsi Czerwienne na Podhalu, tam mieszkał przez całe życie. Gospodarował na niewielkim gospodarstwie rolnym, trudnił się pasterstwem i wiejskimi rzemiosłami. Był wszechstronnie utalentowanym twórcą ludowym. Przede wszystkim zajmował się wytwórczością dzwonków owczarskich oraz artystycznych wyrobów z metalu: spinek i klamer. Przy ich wyrobie zachowywał stare techniki odlewania i kucia. Klamry i spinki J. Stopki-Króla wyróżniały się pięknymi kształtami, bogatą ornamentyką i doskonałym wykonawstwem. Znalazły one nabywców nie tylko na Podhalu wśród górali, ale także i u odbiorców miejskich, krajowych i zagranicznych, za pośrednictwem Spółdzielczego Zrzeszenia „Milenium” w Krakowie, z którym twórca przez wiele lat współpracował.
Szył ,,cyfrowane” kierpce. W młodości wykonywał różne przedmioty z drzewa i metalu na użytek wsi. Szczególnie sanie i wozy przez niego wykonywane, wyróżniały się bogatym zdobnictwem i zawsze znajdowały chętnych nabywców, bowiem każdy góral dbał, by jego sanie wyjazdowe były paradne. Miał także uzdolnienia muzyczne i gawędziarskie. Tradycję rzemiosła artystycznego kontynuował syn Władysław, ur. 1927 r., także zamieszkały we wsi Czerwienne. Po przejęciu warsztatu ojca wykonywał dzwonki, spinki i klamry, ciągle cieszące się na Podhalu dużym wzięciem. Władysław Stopka-Król rozszerzył współpracę z CPLiA, z Zakopiańskimi Warsztatami Wzorcowymi i muzeami. Uczestniczył w konkursach i wystawach sztuki ludowej, zdobywał nagrody. Tradycję rzemiosła artystycznego przejął jego syn Władysław. Obecnie w warsztacie pracuje jego wnuk Jan.
Prace Józefa i Władysława Stopki-Króla-dzwonki pasterskie i inne kowalskie dzieła, znajdują się w muzeach w Zakopanem, Nowym Targu, Rabce, Krakowie i Warszawie..
Józef Stopka-Król zmarł w Czerwiennem w 1979 roku.
/red.A.Z.-W./Marian Pokropek/
Laureaci Nagrody 1975
- Helena Bernasowska
- Władysław Gębik
- Wincenty Kitowski
- Stanisława Kubik
- Jadwiga Mierzejewska-Frankiewicz
- Stanisław Paczyński
- prof. dr Roman Reinfuss
- Józef Stopka-Król
- Kazimiera Styp-Rekowska
- Zofia Wojnowa
- prof. Kazimiera Zawistowicz-Adamska
- Zespół Pieśni i Tańca „Harnasie” z Poronina i jego kierownik Jan Jędrol
- Regionalny Zespół Pieśni i Tańca „Opocznianka” z Opoczna
- Wielkopolski Zespół Pieśni i Tańca „Tośtoki” z Poznańskiego i jego kierowniczka Franciszka Tomaczkowa
- Zespół Towarzystwa Gimnastycznego „Sokół” z Carvin (Francja)
- Zespół Pieśni i Tańca „Syrena” z Brunssum (Holandia)