Jadwiga Mierzejewska-Frankiewicz
Rok przyznania nagrody:
1975
Kategoria:
Kategoria V. Działalność naukowa, dokumentacyjna, animacja i upowszechnianie kultury ludowej
Dziedzina:
Działalność naukowa, upowszechnianie, animacja
Region:
Mazowieckie, Warszawa
Urodziła się w 1909 r. w Warszawie. Maturę uzyskała w Gimnazjum im. Królowej Jadwigi w Warszawie, ukończyła też równocześnie Szkołę Umuzykalnienia prowadzoną przez Wysockich. W 1928 r. rozpoczęła pracę jako nauczycielka gimnazjalna, równocześnie studiowała etnografię. W 1935 r. założyła Ludowy Zespół Pieśni i Tańca, pierwszy tego typu w Polsce, w którym uczestniczyli członkowie Związku Młodzieży Wiejskiej ,,Wici” oraz Organizacji Młodzieży Towarzystwa Uniwersytetów Robotniczych. Zespół ten brał udział w I Międzynarodowym Festiwalu Pieśni i Tańca Ludowego w Londynie. W 1938 r. była zaproszona przez Fundację Kościuszkowską do Stanów Zjednoczonych w celu instruowania polonijnych zespołów amatorskich w zakresie folkloru polskiego. W okresie prowadzenia swego zespołu folklorystycznego gromadziła w terenie materiały dotyczące folkloru muzycznego, tanecznego oraz zwyczajów i obrzędów. Obok prac Zofii Kwaśnicowej, były to badania pionierskie, opracowywane przez Jadwigę Mierzejewską-Frankiewicz adaptacje sceniczne stały się więc wzorowymi. Z jej rad i konsultacji korzystały teatry warszawskie „Ateneum” i „Reduta” przy spektaklach o charakterze widowisk folklorystycznych. W czasie okupacji była aresztowana i wywieziona do obozu w Ravensbrück. Tutaj także organizowała tajną działalność artystyczną. Folklor stał się również tworzywem widowiska „Rok polski w obrzędzie i zwyczajach”, który wystawiła z byłymi więźniarkami przebywającymi po wyzwoleniu na rekonwalescencji w Szwecji. W 1946 r. powróciła do kraju i zrealizowała szereg widowisk folklorystycznych na Śląsku i w Warszawie, m.in. wspólnie z Leonem Schillerem: „Pieśni o ludzie naszym”, ,,Sobótki”, ,,Wesele”. Napisała kilka artykułów np. „Narodziny tańca” (,,Teatr Ludowy” 1947), „Kilka uwag o rozwoju tańca ludowego w latach 1945-1964” (1964). Zasłynęła zwłaszcza z opracowywania scenariuszy i reżyserowania oraz choreografii wielkich widowisk, jak Centralne Dożynki (od 1955 r.) oraz artystycznych części akademii z okazji państwowych uroczystości. Od 1956 r. pracowała w Centralnej Poradni Amatorskiego Ruchu Artystycznego oraz jako stały konsultant wszystkich zespołów folklorystycznych prowadzonych przez spółdzielnię ,,Cepelia” w kraju. Prowadziła wykłady na temat polskich tańców ludowych i narodowych w Szkole Baletowej Opery Berlińskiej, była też zapraszana do jury Międzynarodowych Festiwali Młodzieży i Studentów w Berlinie, Budapeszcie, Bukareszcie, Pradze i Moskwie. W Warszawie na festiwalu w 1955 r. prowadzony przez nią zespół ,,Skolimów” zdobył złoty medal. Była niewątpliwie pierwszą osobą, która w Polsce przy pomocy setek uczestników z różnych zespołów pieśni i tańca, tworzyła wielkie widowiska folklorystyczne, oglądane na stadionach przez wielotysięczne widownie.
Jadwiga Mierzejewska-Frankiewicz zmarła w 1988 roku w Warszawie.
Aleksander Błachowski
Laureaci Nagrody 1975
- Helena Bernasowska
- Władysław Gębik
- Wincenty Kitowski
- Stanisława Kubik
- Jadwiga Mierzejewska-Frankiewicz
- Stanisław Paczyński
- prof. dr Roman Reinfuss
- Józef Stopka-Król
- Kazimiera Styp-Rekowska
- Zofia Wojnowa
- prof. Kazimiera Zawistowicz-Adamska
- Zespół Pieśni i Tańca „Harnasie” z Poronina i jego kierownik Jan Jędrol
- Regionalny Zespół Pieśni i Tańca „Opocznianka” z Opoczna
- Wielkopolski Zespół Pieśni i Tańca „Tośtoki” z Poznańskiego i jego kierowniczka Franciszka Tomaczkowa
- Zespół Towarzystwa Gimnastycznego „Sokół” z Carvin (Francja)
- Zespół Pieśni i Tańca „Syrena” z Brunssum (Holandia)