Według intrygującej legendy zapisanej w folderze poświęconym Zespołowi „Oldrzychowice”, grupa ta powstała za sprawą… „małego pasterza niebios”, który przypadkiem wypuścił swoją drewnianą fujarkę z rąk. Instrument spadł na ziemię i znalazł się w Oldrzychowicach, niewielkiej wiosce w Beskidach. Tam zapuścił korzenie, a z jego pnia powstał, wyrósł zespół „Oldrzychowice”. W ten oto sposób członkowie grupy widzą jej początki. Historia Zespołu „Oldrzychowice” wiąże się z działaniami Janiny Opluštil i oldrzychowickiego Klubu Młodych. Dzięki ich inicjatywie, przy Miejscowym Kole Polskiego Związku Kulturalno-Oświatowego, powstał zespół taneczny złożony początkowo z kilku par i poświęcający się pracy nad tańcem nowoczesnym.  Działo się to w 1979 roku.

Na początku lat 80. ubiegłego wieku kierownikiem zespołu została Hanka Szlaur i to ona zmieniła profil grupy. Włączyła do pracy także młodzież szkolną i skierowała jej zainteresowania w stronę folkloru.

Pierwszy sukces zespół odniósł w 1989 roku podczas Przeglądu Zespołów Polskiego Związku Kulturalno-Oświatowego. Zaprezentował wtedy program Szkubaczki. Nagrodą za wyróżniający się występ był wyjazd grupy do Rzeszowa na Światowy Festiwal Polonijnych Zespołów Folklorystycznych. Zespołem kierowały wtedy Janina Kantor i Renata Czader, która założyła również góralską kapelę „Oldrzychowice”.

Grupa występowała później na Zaolziu i w Polsce. W latach 1992-1995 nastąpiła jednak przerwa w działalności zespołu, do której przyczyniły się obowiązki rodzinne tancerzy. Członkowie Klubu Młodych, Marek Grycz, Bogdan Kotas i Renata Adamek, postanowili wówczas reaktywować zespół. Jego tancerzami zostały dzieci z miejscowej szkoły. W 1995 roku powstał więc dziecięcy zespół taneczny, którego członkowie tworzą grupę do dziś. Wciąż dołączają do nich kolejni miłośnicy folkloru.

Obecnie w skład zespołu wchodzą cztery grupy: dziecięca „Tyrka” (15 osób w wieku 5-10 lat), „Małe Oldrzychowice” (30 osób w wieku 10-14 lat), „Młode Oldrzychowice” (25 osób – młodzież w wieku 14-18 lat) i grupa dorosła (około 30 osób). Kierownikiem zespołu jest Marek Grycz, choreografią zajmuje się Halka Szlaur, a pieczę nad kapelą sprawuje Roman Jakubek. Wśród wcześniej działających, a niewymienionych do tej pory kierowników zespołu warto również wspomnieć Urszulę Wacławik, Jarka Siedloka, Alenę Grycz i Renatę Schmidt.

Zespół „Oldrzychowice” prezentuje folklor, muzykę i tańce zaolziańskich górali beskidzkich. W repertuarze ma m.in. tańce takie jak owiynziok, jawornicki, szpacyrpolka, rejna, szotmadziar. Stara się również, wiernie i zgodnie z tradycją, pielęgnować i upowszechniać obrzędy i zwyczaje doroczne górali beskidzkich, bogactwo ich gwary, strojów i rekwizytów. „Oldrzychowice” mogą się wobec tego poszczycić kilkunastoma wielokrotnie nagradzanymi programami. Są to m.in. Stawiani moja, Ostatki, Na muzyce po jabłkowym jarmarku, Obrządek dożynkowy, Wesele u Kotasa, Na muzyce przed rukowanim na wojne”, Jarmark. Zespół prezentował te programy podczas Przeglądu Zespołów Regionalnych ,,Złoty Kłos” w Zebrzydowicach, festiwalu ,,Maj nad Olzą” w Karwinie, Tygodnia Kultury Beskidzkiej, Gorolskiego Święta w Jabłonkowie, Tradycyjnych Dożynek Śląskich w Gutach czy też podczas dorocznego koncertu świątecznego w Trzyńcu. Członkowie zespołu urządzają też każdego roku tradycyjne ,,chodzyni po śmierguście” w Poniedziałek Wielkanocny. „Oldrzychowice” to także współorganizator ciekawych imprez kulturalnych – corocznego „Spotkania z folklorem” czy „Dożynek na Fojstwiu” w Oldrzychowicach.

Zespół ma na koncie szereg występów w kraju i za granicą. Koncertował m.in. na Litwie, we Francji, w Bułgarii i na Słowacji. Brał również udział w wielu festiwalach, m.in. w Światowym Festiwalu Polonijnych Zespołów Folklorystycznych w Rzeszowie (1989), w Festiwalu Folkloru Górali Polskich w Żywcu (2003, 2006, 2008, 2010, 2012, 2013), w Międzynarodowym Festiwalu Folkloru Ziem Górskich w Zakopanem (2008). Występy te ukoronowane były licznymi trofeami, m.in. Brązowym Żywieckim Sercem na 37. Festiwalu Folkloru Górali Polskich w Żywcu (2006), Złotym Żywieckim Sercem na 39. i 41. Festiwalu Folkloru Górali Polskich w Żywcu (w latach 2008 i 2010) oraz Srebrną Ciupagą na 40. Międzynarodowym Festiwalu Folkloru Ziem Górskich w Zakopanem (2008). Sukcesy odnosi również kapela „Oldrzychowice”, która zdobyła nagrody m.in. podczas Festiwalu Folkloru Górali Polskich w Żywcu (III miejsce w latach 2008 i 2009) i podczas Festiwalu „Zloty Kłos” w Zebrzydowicach (I miejsce w latach 2008 i 2009). Kapela nagrała także dwie płyty (Jaworowy, Ostry w 2004 roku oraz …a tóm znosz? w 2009 roku).

Zespół „Odrzychowice” to z pewnością najbardziej aktywny polski zespół folklorystyczny na Zaolziu, prezentujący bardzo wysoki poziom artystyczny. Uhonorowanie go Nagrodą im. Oskara Kolberga ma znaczenie nie tylko z punktu widzenia promocji kultury ludowej. Jest również świadectwem tego, że Polacy pamiętają o swych rodakach od wieków zamieszkujących za Olzą.

Justyna Dąbrowska