Jadwiga Chętnikowa
Rok przyznania nagrody:
1979
Kategoria:
Kategoria V. Działalność naukowa, dokumentacyjna, animacja i upowszechnianie kultury ludowej
Dziedzina:
Działalność naukowa, upowszechnianie, animacja
Region:
Podlaskie, powiat łomżyński, Nowogród
Urodziła się w r. 1912 w Warszawie. W 1950 r. rozpoczęła pracę w Muzeum Kultur Ludowych w Warszawie. W 1953 r. wyszła za mąż za Adama Chętnika i przeniosła się do Nowogrodu. Była uczennicą swego męża i po nim przejęła skansen kurpiowski w Nowogrodzie oraz kierownictwo Muzeum w Łomży. Adam Chętnik (1885-1968) był synem puszczańskiego cieśli i sam w młodości parał się ciesiołką. Pasją jego życia stało się jednak krajoznawstwo i ludoznawstwo dotyczące rodzinnej kurpiowskiej Puszczy Zielonej. Był samoukiem, ale wrodzone zdolności, niezwykła pracowitość, pasja badawcza i wspaniała intuicja naukowa sprawiły, że napisał setki artykułów, rozpraw i kilkanaście książek, które obecnie są niezastąpionym źródłem wiedzy o regionie kurpiowskim. Jeszcze przed pierwszą wojną światową zgromadził kilkaset zabytków etnograficznych, które ofiarował powstającym w Łomży i Ostrołęce muzeom krajoznawczym. Wszystko zaginęło. W 1919 r. Zofia Chętnikowa (pierwsza żona) poświęciła swoje wiano na zbudowanie Muzeum Kurpiowskiego na wolnym powietrzu w Nowogrodzie, które w 1927 r. zostało udostępnione społeczeństwu. Składały się nań przeniesione zagrody kurpiowskie oraz unikalne zabytki kultury materialnej, jak np. ule z wielowiekowych barci oraz ,,kadłuby” dłubane w pniach. Kolejna wojna ponownie zniszczyła wszystko.
Adam Chętnik w 1948 r. przyjął kierownictwo Muzeum w Łomży i tam urządzał unikalną ekspozycję bursztynu kopalnego oraz kultury kurpiowskiej. Rozpoczął też budowę ,,skansenu” w Nowogrodzie. Jadwiga Chętnikowa pod kierownictwem męża kontynuowała jego dzieło. Rozwijała „skansen”, organizowała wystawy etnograficzne poza siedzibą (np. w Warszawie, Szczytnie), gromadziła zabytki, zajmowała się również współczesną twórczością ludową, utrzymując ścisłe więzi z artystami kurpiowskimi. Idea zachowania tradycji ludowych zrodziła pomysł organizowania przeglądów konkursowych palm wielkanocnych w Łysych.
W 1977 r. Jadwiga Chętnikowa przeszła na emeryturę, ale dalej współpracowała z Kurpiowskim Parkiem Etnograficznym. Jej zasługi dla ratowania zabytków kultury kurpiowskiej, poznania i eksponowania regionalnych tradycji ludowych są ogromne, tym bardziej więc wzruszającym było to, że gdy przyjmowała Nagrodę im. Oskara Kolberga powiedziała, że traktuje ją również jako hołd społeczeństwa złożony dziełu męża.
Jadwiga Chętnikowa zmarła w 1995 roku w Warszawie.
Aleksander Błachowski
Laureaci Nagrody 1979
- dr Stanisław Błaszczyk
- Jadwiga Chętnikowa
- Franciszek Dorobek
- Zdzisław Dudzik
- Zofia Roj-Gąsienica
- Anna Jachnina
- Stefan Konopczyński
- Maria Kozłowa
- Konstanty Kuncewicz
- Jan Malinowski-Haledrak
- Piotr Puławski
- Aleksandra Radulska
- Wiktor Sawczenko
- Marianna Siedlarek
- Roman Wójcik
- Zofia Żytkowicz
- Kapela „Bednarze” z Nowej Wsi
- Zespół Regionalny z Bukówca Górnego
- Marian Jakubowski
- Mary i Albin Pierce΄owie
- Zespół „Tatry” z Adelajdy, (Australia)
- Zespół „Orzeł Biały” z Monchanin (Francja)
- Polsko-Amerykańska Grupa Folklorystyczna z Nowego Jorku (USA)