Powiększ
Powiększ zdjęcie

Leokadia Kasiura

Rok przyznania nagrody:
2006

Kategoria:
Kategoria I. Twórczość plastyczna, zdobnictwo, rękodzieło i rzemiosło ludowe, folklor muzyczno-taneczny

Dziedzina:
Plastyka dekoracyjna i obrzędowa

Region:
Lubelskie, powiat zamojski, Udrycze

Leokadia Kasiura urodziła się w 1926 roku w miejscowości Udrycze w pobliżu Zamościa. Tam ukończyła szkołę podstawową, wyszła za mąż, pracuje i tworzy. Zainteresowania i zdolności plastyczne przejawiała od najmłodszych lat, lubiła rysować i wykonywać wycinanki z papieru. Po raz pierwszy ujawniła swój talent w 1951 roku, kiedy przekazała wiele prac do nowo otwartego Domu Ludowego w Udryczach. Następnie zaprezentowała swą twórczość w miejscowej świetlicy Koła Gospodyń Wiejskich oraz w Domu Rolnika. W 1956 roku wykonała pierwszy wieniec dożynkowy prezentowany na dożynkach gminnych.

W 1962 roku została aktywnym uczestnikiem Klub Twórcy Ludowego działającego przy muzeum w Zamościu. Od tego czasu prezentowała swoje prace nie tylko w rodzimym środowisku, lecz także na szerszym forum, uczestnicząc m.in. w „Dniach folkloru Zamojszczyzny”, „Przeglądzie Dorobku Kulturalnego Zamojszczyzny”, targach sztuki ludowej w Zamościu i Lublinie, „Cepeliadzie” w Warszawie oraz Konfrontacjach Artystycznych Wsi Polskiej „Krynica 80”. Artystka brała też udział w wielu konkursach i przeglądach sztuki ludowej („Wojewódzki Konkurs Palm i Pisanek Wielkanocnych”, „Sztuka Ludowa Zamojszczyzny”, „Wojewódzki Konkurs na Tradycyjny Wieniec Dożynkowy”, ogólnopolski konkurs „Dziecko w Sztuce Ludowej” zorganizowany w 1976 roku przez Muzeum Etnograficzne w Toruniu). Zdobyła podczas nich wiele nagród i wyróżnień.

Leokadia Kasiura współpracuje z Muzeum Zamojskim w Zamościu oraz Zamojskim Domem Kultury. W szkołach regionu zamojskiego prezentowała sposób wykonywania swoich prac oraz przekazywała uczniom wiedzę na temat kultury, zwyczajów i obrzędów regionu. Twórczość Leokadii Kasiury to w przeważającej mierze wyroby z zakresu plastyki obrzędowej: wieńce dożynkowe, pająki ze słomy i bibułki, ozdoby choinkowe, palmy i pisanki wielkanocne. Wieńce dożynkowe artystki charakteryzują się oryginalną formą przestrzenną i zdobnictwem, które odzwierciedla wizje artystyczne autorki. Odbiegają one często od form tradycyjnych np. konstrukcją podstawy – ma ona kształt wieloboków wypełnionych wyklejankami ze słomy, które przedstawiają scenki z życia wsi. Także zwieńczenia posiadają rzadko spotykaną formę dzbana z kwiatami czy wyklejanych z kolorowej słomy obrazków. We wszystkich wieńcach zwraca uwagę ich bogate zdobienie kwiatami, wyklejankami ze słomy i papieru czy bukietami z kwiatów naturalnych i sztucznych oraz kłosów zbóż. Dzieła artystki były wielokrotnie prezentowane na dożynkach regionalnych, powiatowych oraz wojewódzkich, m.in. w Opolu Lubelskim, Puławach, Hrubieszowie, Białej Podlaskiej, a w 1967 roku – na dożynkach centralnych w Warszawie. Równie interesującą formę twórczości stanowią pająki ze słomy, służące niegdyś jako ozdoba izb wiejskich. Nie są one bogato zdobione, a o ich wartości stanowi rozbudowana forma przestrzenna. Twórczyni wykonuje pająki „żyrandolowe”, „kuliste”, „kloszowe”, „tarczowe” i „krystaliczne“. Tendencja do rozbudowanych form zdobniczych przejawia się także w pisankach. Leokadia Kasiura wykonuje je techniką batikową i skrobania. Ich motywy zdobnicze to kompozycje kwiatowe uzupełniane wzorami geometrycznymi.

Twórczyni chętnie i często wykonuje także małe formy plastyczne, wśród których wyróżniają się ozdoby choinkowe, np. typowe dla regionu łańcuchy z bibuły i słomki, papierowe bombki, gwiazdki, jeżyki czy aniołki, a także własnego pomysłu koguciki, pawie czy rybki wykonane z barwionej słomy.

Leokadia Kasiura tworzy również kompozycje z barwionej, prasowanej słomki, naklejanej na płótno. W ten sposób powstają wielobarwne „obrazki” świętych, scenki o tematyce religijnej, krajobrazy, przedstawienia z życia miejscowej społeczności czy bukiety kwiatów. Jest to rodzaj twórczości rzadko wykonywany na Zamojszczyźnie, ale laureatka opanowała tę technikę do perfekcji.

Leokadię Kasiurę należy postrzegać także jako działaczkę społeczną i animatora kultury. Była współorganizatorem Koła Gospodyń Wiejskich, teatru wiejskiego i zespołu śpiewaczego w Udryczach. Za działalność społeczną i artystyczną była wielokrotnie nagradzana, m. in. Złotym Krzyżem Zasługi, Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski, odznaką Zasłużony Działacz Kultury, nagrodą i dyplomem Ministra Kultury i Sztuki, medalem „Order Serca-Matkom Wsi” oraz dyplomami i odznaczeniami przyznanymi przez władze lokalne. Od 1982 roku jest członkiem Stowarzyszenia Twórców Ludowych w Lublinie.

 

Józef R. Kamiński