Powiększ
Powiększ zdjęcie

Dionizy Purta

Rok przyznania nagrody:
2020

Kategoria:
Kategoria I. Twórczość plastyczna, zdobnictwo, rękodzieło i rzemiosło ludowe, folklor muzyczno-taneczny

Dziedzina:
Plastyka. Rzeźbiarz

Region:
Białystok, Podlasie, woj. podlaskie

Dionizy Purta, rzeźbiarz o wiejskim rodowodzie, obdarzony bogatą wyobraźnią plastyczną, należy do grona uznanych polskich rzeźbiarzy ludowych. Urodził się 22 maja 1941 r. we wsi Lewonie w gminie Mońki w woj. podlaskim, gdzie spędził dzieciństwo i młodość. Przez krótki czas pracował jako kowal w Fabryce Samochodów Ciężarowych Lublinie i w kopalni na Śląsku, by ostatecznie powrócić w rodzinne strony - do Białegostoku.

Już w młodości wykazywał się zdolnościami manualnymi. Wykonywał gwizdki, wyplatał kosze z jałowca i korzeni sosny, zdradzał też zainteresowanie korzenioplastyką, które w wieku dojrzałym przekształciło się w zamiłowanie do rzeźbienia w drewnie.

W 1980 r. przeszedł na emeryturę i cały swój wolny czas poświęcił rzeźbie. Pierwszą rzeźbę wykonał w korze w 1971 r. Z sentymentem przechowuje ją w domu po dziś dzień.

Swoją przygodę z rzeźbą rozpoczął od rzeźby figuralnej, często podświadomie inspirowanej rzeźbą barokową. Kłopoty zdrowotne sprawiły, że z czasem zrezygnował z większych form na rzecz mniejszych. W świadomości koneserów i miłośników sztuki zaistniał, kiedy zaczął tworzyć rzeźby konstruowane z oddzielnie wystruganych wielu elementów - fragmentów gałęzi i korzeni, desek, pilśni, struganych detali.

Dziś z nostalgią powraca do wsi lat dzieciństwa, utrwalając w rzeźbiarskiej formie tradycyjne, codzienne zajęcia. Wykonywał je w cyklach m.in.: tradycyjne zajęcia rolnicze, obróbka lnu. Ten okres podsumował w 2009 r. wystawą „Rzeźbione historie” w ramach stypendium Marszałka Województwa Podlaskiego.

Najchętniej rzeźbi fantastyczne ptaki, anioły, madonny, postaci świętych i Chrystusa, kapliczki. Prace rzeźbiarza konstruowane z wielu, często niepozornych elementów, odznaczają się niepowtarzalną formą i wielobarwną charakterystyczną polichromią, która je scala i wydobywa ekspresję. Artysta wypracował własny niepowtarzalny styl charakteryzujący się naiwnością, uproszczeniami, geometryzacją form.

Dionizy Purta przejawia dużą aktywność twórczą. Jak mawia jak nie rzeźbię to choruję. Dzięki rzeźbiarskiej pasji, ciągłym poszukiwaniom własnej drogi twórczej, z jego pracowni wychodzą prace niepowtarzalne w formie i kolorystyce. Od niemal pięćdziesięciu lat zaskakuje odbiorców swojej sztuki nowymi tematami i rozwiązaniami kompozycyjnymi, świeżością i oryginalnością pomysłów. W 2017 r. uzyskał stypendium Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego na projekt „Między ziemią i niebem- święci i anieli", w ramach którego wyrzeźbił swoje ulubione fantastyczne ptaki, które czasami przybierały postać skrzydlatych ludzi, aniołów, madonn; tworzył także cykle kapliczek. Projekt był dla artysty kolejnym wyznaniem, a zarazem podsumowaniem wielu lat działalności rzeźbiarskiej.

Dionizy Purta aktywnie uczestniczy w prestiżowych ogólnopolskich konkursach sztuki ludowej, m.in. w Konkursie Współczesnej Ludowej Sztuki Religijnej w Kielcach, jak też od roku 2012 w „Art Naif Festiwal” w Katowicach - jedynym w Polsce międzynarodowym festiwalu sztuki naiwnej, podczas którego prezentowane są prace artystów nieprofesjonalnych z całego świata. Od lat uczestniczy w organizowanych w Lublinie Jarmarkach Jagiellońskich i Targach Sztuki Ludowej w Kazimierzu Dolnym. Chętnie bierze też udział w plenerach rzeźbiarskich,

Swoje prace prezentuje na licznych indywidualnych i zbiorowych wystawach w Polsce i Francji, gdzie są wystawiane z pracami w kręgu art brut. Od 2009 r. należy do Stowarzyszenia Twórców Ludowych w Lublinie. Jego rzeźby cieszą się dużym zainteresowaniem kolekcjonerów i trafiają do licznych kolekcji sztuki ludowej i nieprofesjonalnej w kraju i za granicą. (m.in. kolekcji Leszka Macaka w Krakowie, Elżbiety Dzikowskiej w Warszawie, Krzysztofa Kawęczyńskiego w Goniądzu) oraz najważniejszych etnograficznych kolekcji muzealnych w kraju. Największy zbór prac artysty posiada Podlaskie Muzeum Kultury Ludowej w Wasilkowie.

 

 Wojciech Kowalczuk