Antoni Gluza urodził się 3 kwietnia 1951 roku w Szczyrku, ówcześnie wsi położonej w Beskidzie Śląskim, ale historycznie i kulturowo należącej do Żywiecczyzny. Pochodzi z muzykalnej góralskiej gospodarskiej rodziny, która mieszkała w drewnianym domku zbudowanym w 1804 roku przez  pradziadków na zboczu góry Hyrca. Muzyka i śpiew, zwłaszcza babci, towarzyszyły mu od dziecka. Obcował z nimi szczególnie podczas świąt dorocznych, uroczystości rodzinnych, ale i w czasie prac polowych oraz przy wypasie owiec.

Jako mały chłopiec, samouk, grał już na heligonce. Jako nastolatek uczęszczał na lekcje gry na różnych instrumentach, które w miejscowym domu kultury, w założonej przez siebie świetlicy zwanej Sokolnią, prowadził muzyk i folklorysta Jan Więzik. W szkole zawodowej grał w orkiestrze oświęcimskiej szkoły salezjańskiej, a u kapelmistrza kształcił słuch, poznawał zasady muzyki i harmonii. Grywał na trąbce, klarnecie, akordeonie. Był także tancerzem w miejscowym Regionalnym Zespole Pieśni i Tańca „Ondraszek”, z którym później związał się na dłużej. Na przełomie lat 60. i 70. XX wieku uczęszczał do ogniska muzycznego w pobliskim Bielsku, grając na trąbce i akordeonie. W szkole, w wojsku, w pracy zawodowej zawsze towarzyszyła mu muzyka. Każde z tych muzycznych doświadczeń było owocne.

Pod zdobyciu tytułu instruktora muzycznego w latach 1975–1980 pełnił funkcję kierownika muzycznego Regionalnego Zespołu Pieśni i Tańca „Ondraszek”, założył też swoją pierwszą kapelę, nazwaną na cześć pierwszego nauczyciela muzyki imieniem Jana Więzika. Następnie był kierownikiem muzycznym Zespołu Pieśni i Tańca „Bielsko” i prowadził Kapelę Podbeskidzie. Jest współzałożycielem Zespołu Pieśni i Tańca „Klimczok” w Szczyrku, z którym współpracował przez dziesięć lat. Dla wymienionych zespołów opracował programy będące inscenizacjami obrzędów i zwyczajów szczyrkowskich.

Naukę gry na dudach rozpoczął Antoni Gluza w latach 70. XX wieku, już jako 25-letni mężczyzna, bo jego zdaniem do dud trzeba dorosnąć, by zrozumieć ich znaczenie i by mogły się „zrosnąć” z człowiekiem. Wcześniej grał już na innych instrumentach pasterskich – piszczałach, okarynach. Zanim sam zaczął grać na dudach, podpatrywał z podziwem mistrzów dudziarstwa – Edwarda Byrtka, Czesława Węglarza czy Jana Pitułę. Pierwsze dudy, które Antoni Gluza trzymał w rękach, zakupiono do domu kultury w Bielsku- Białej. Pierwszy prywatny instrument wykonał dla niego mistrz w tej dziedzinie Feliks Jankowski z Żywca. „Zachorzała koza u teściowej, więc nadarzyła się sposobność łatwego pozyskania skóry na instrument” – żartobliwie wspomina muzyk. Dziś Antoni Gluza jest mistrzem gry na dudach żywieckich. Ale dudy to jego zdaniem kapryśny instrument, nie zawsze stroją, a prawdziwy muzyk ludowy musi zagrać wszystko, musi się wczuć w muzykę, musi umieć improwizować. Bo, jak podkreśla Antoni Gluza, duma i muzyka tradycji pasterskiej ze Szczyrku zobowiązuje.

Antoniemu Gluzie na sercu leży kultura pasterska, tradycyjna kultura góralska Szczyrku. Podchodzi do niej z atencją. Gromadzi archaiczny repertuar lokalny, zapisuje teksty oraz melodie dziadów i pradziadów, porządkuje tradycyjne pieśni regionu. W swoim niezwykle bogatym muzycznym repertuarze sięga do korzeni, prezentuje to, co zna od dziecka, w czym wyrósł, z czym obcował, co dla niego jest naturalne, prawdziwe i bardzo ważne. Wykonuje muzykę i pieśni pasterskie, miłosne, zbójnickie, ballady oraz obrzędowe (kolędy, pastorałki, pieśni weselne). Prezentuje je na prestiżowych konkursach i przeglądach, zyskując uznanie i podziw publiczności i jurorów. Dzięki kultywowaniu dawnej stylistyki w grze, archaicznemu repertuarowi i świetnej gwarze zazwyczaj zdobywa najwyższe laury.

Na Festiwalu Folkloru Górali Polskich w Żywcu zdobył Złote Żywieckie Serca, na Festiwalu Folkloru Ziem Górskich w Zakopanem Zbyrki Góralskie, a w 1987 nawet Grand Prix, w Sabałowych Bajaniach w Bukowinie Tatrzańskiej kilkukrotnie odebrał Złotą Spinkę Góralską. W Góralskim Karnawale w Bukowinie Tatrzańskiej otrzymał Złote Rozety przyznawane zespołom kolędniczym, zdobywał również pierwsze nagrody w Żywieckich Godach. Został kilkukrotnie wyróżniany w Festiwalu Kapel i Śpiewaków Ludowych w Kazimierzu Dolnym, a w 2019 roku wraz z uczniami otrzymał pierwszą nagrodę w kategorii „Duży – Mały”. Na konkursach i przeglądach prezentuje się indywidualnie lub z założoną przez siebie w 1979 roku Kapelą Góralską Antoniego Gluzy.

Nie tylko muzykuje na różnych unikatowych instrumentach ludowych, ale i buduje piszczały, okaryny drewniane, sówki i bulkoty. Bierze udział w programach telewizyjnych i radiowych, w audycjach o walorach dokumentalnych i edukacyjnych, prezentując dawne niepowtarzalne nutki. Ze swoją kapelą nagrał albumy muzyczne, w 1980 roku Z wiyrchu Skrzycnego, a dwa lata później Nowy rok pod Skrzycnym. O nim i jego muzycznej twórczościpowstały prace magisterskie studentów Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach.

Dba o międzypokoleniowy przekaz i jest bardzo dobrym oraz cierpliwym nauczycielem. Wykształcił kilkudziesięciu uczniów, każdemu indywidualnie poświęcając czas. Najstarsi zdobywają już nagrody w konkursach i przeglądach lokalnych, ogólnopolskich oraz międzynarodowych. Z najmłodszymi w przeglądach prezentuje się jako mistrz i uczeń. Swoją wiedzę i umiejętność gry przekazał córce Ewie, którą nauczył także śpiewać pięknym białym głosem najstarsze pieśni weselne, i synowi Rafałowi. Oni również odnoszą już sukcesy na przeglądach i festiwalach folklorystycznych. Tradycyjnej muzyki i pieśni uczy i uwrażliwia na nią także swoją wnuczkę.

Antoni Gluza w swojej twórczości podkreśla historię i znaczenie kultury pasterskiej, w której trombity tradycyjnie służyły pasterzom do porozumiewania się, pozwalały przekazywać ważne informacje, uprzedzać o niebezpieczeństwie, współegzystowały w przestrzeni myśli górala i energii otaczającego go górskiego pejzażu. Dlatego skomponował i nagrał wraz z synem Rafałem hejnał miasta Szczyrku na cztery trombity, który brzmi w południe każdego dnia od dziesięciu lat.

Muzyk jest członkiem Stowarzyszenia Twórców Ludowych, Szczyrkowianinem Roku, laureatem „Zasłużony Kulturze Gloria Artis”. Antoni Gluza to miłośnik, pasjonat i popularyzator miejscowej gwary, ludowego stroju, lokalnej góralskiej kultury, zbieracz i popularyzator starych pieśni, znawca archaicznego repertuaru obrzędowego – kolędniczego i weselnego, nauczyciel gry na różnych instrumentach. To człowiek o wielkim muzycznym talencie, niepowtarzalny interpretator muzyki ludowej ze Szczyrku i okolic, niezrównany mistrz gry na dudach, heligonce, okarynie, piszczałkach pasterskich. Ma niezwykłą osobowość, a całe jego życie wypełnione jest muzyką i pieśnią ludową.

Krystyna Pieronkiewicz-Pieczko