Helena Kołodziejurodziła się 8 maja 1936 roku we wsi Wielkie koło Abramowa w rodzinie chłopskiej, mieszka w pobliskim Wielkolasie. Ukończyła 6 klas szkoły podstawowej, z siódmej usunięto ją bez możliwości powrotu, gdy przeciwstawiła się usuwaniu krzyży z pomieszczeń szkolnych. Po latach została absolwentką Uniwersytetu Ludowego w Gardzienicach. Całe życie pracowała na roli. W 1979 roku założyła Klub Rolnika w Wielkolasie, przewodniczyła tamtejszemu KGW i powołała zespół śpiewaczo-teatralny „Wielkolasianka”, który w jej reżyserii zrealizował szereg inscenizacji (Wieczór wigilijny, Gaik, Kusaki).

Wiersze układała od młodości, debiutowała w „Biuletynie Informacyjnym STL" (1974, nr 7-8), publikowała m.in. w „Chłopskiej Drodze”, „Gospodyni”, „Gromadzie – Rolniku Polskim”, „Kurierze Lubelskim”, „Lubartowie i Ziemi Lubartowskiej”, „Rolniku”, „Sztandarze Ludu”, „Twórczości Ludowej” oraz antologiach: Gruszo polna graj na wietrze (Lublin 1980), Nasz chleb powszedni (Lublin 1983), Nad ołtarzem pól (Lublin 1986), Ojczyzna (Lublin 1987), Śródpolne pacierze (Lublin 1989), Wołanie z ziemi (Lublin 1991), Prowadź nas w jasność (Lublin 1994), Ziarna wiecznej nadziei (Lublin 1994), Gdzie pył chlebowy słońca sięga (Lublin 2001). Ogłosiła tomik Kwiaty, motyle i świerszcze, wybór i redakcja E. Aleksandrowicz, posłowie S. Aleksandrowicz,Lublin 1992 oraz tom literacko-plastyczny Z pieśnią podniebną..., wybór, oprac. i wstęp D. Niewiadomski, il. i słowo od autorki H. Kołodziejowa, Lublin 2005, Biblioteka „Dziedzictwo” STL, t. 51 (81); wyd. 2. uzupełnione, Lublin 2011, Bibl. „Dziedzictwo” STL, t. 70 (100).

Sylwetkę artystki przedstawiono w katalogu Chłopscy pisarze Lubelszczyzny, wybór i oprac. S. Aleksandrowicz, wstęp D. Niewiadomski, Lublin 1995. Pisali o niej także: S. Niebrzegowska, Kwiaty, motyle i świerszcze w wierszach Heleny Kołodziejowej, „Twórczość Ludowa” 1992, nr 3-4;W. Michalski, Tradycje literackie Lubartowa i Ziemi Lubartowskiej 1543-1993, Lubartów 1994 i P. Onochin, Znana i uznana. Jubileusz Heleny Kołodziej, „Twórczość Ludowa” 2004, nr 4.

Jest laureatką Ogólnopolskiego Konkursu Literackiego im. Jana Pocka (1984 – III nagroda, 1974 i 2006 – wyróżnienia), Konkursu Ludowej Poezji Religijnej Kurii Diecezjalnej w Lublinie (1987-1990), konkursu na satyrę (STL, Lublin 1974) oraz Turnieju Jednego Wiersza (STL, Lublin 1982). Przyznano jej wyróżnienia w konkursach dokumentujących chłopskie życie i kulturę: Moja wieś dawniej i współcześnie (Muzeum Wsi Lubelskiej, Lublin 1977) oraz Zwyczaje rodzinne w kulturze ludowej – miłość i małżeństwo (Państwowe Muzeum Etnograficzne, Warszawa 1977). Ponadto została laureatką ogólnopolskiego konkursu „Pisanki i palmy wielkanocne" (III nagroda, STL, Lublin 1987) oraz wojewódzkiego przeglądu „Artystyczna Twórczość Wsi” (WDK, STL, Lublin 1987, 1995, 1998).

Otrzymała Brązowy Krzyż Zasługi (1982), odznaki: „Zasłużony dla Lubelszczyzny" (1978), „Zasłużony Działacz Kultury” (2003), „Zasłużony dla Kultury Polskiej” (2011) oraz Wojewódzką Nagrodę Społeczno-Kulturalną (Lublin 1982) i Nagrodę Marszałka Województwa Lubelskiego (2004). W 1973 roku wstąpiła do Stowarzyszenia Twórców Ludowych, należy do Lubartowskiego Towarzystwa Regionalnego, współpracuje z Muzeum Wsi Lubelskiej, Wojewódzkim Ośrodkiem Kultury w Lublinie, Muzeum Etnograficznym w Toruniu.

Dorobek twórczy Heleny Kołodziej jest wieloaspektowy, stanowią go dokonania w dziedzinie pisarstwa, sztuki ludowej i folkloru. W poezji zaznacza się kult „małej” ojczyzny – miejsca swojego urodzenia i egzystencji. Występują motywy agrarne, a praca na roli zyskuje uprawomocnienia metafizyczne i jest postrzegana w optyce wiecznego zbawienia. Pojawiają się obrazy płodnej ziemi – odwiecznej żywicielki. Wśród portretów pór roku przeważają przedstawienia wiosny, natura otrzymuje rysy arkadyjskości i świętości. W  lirykach rodzinnych wzruszenie budzą przekazy traktujące o miłości macierzyńskiej. Duże pokłady refleksyjności tkwią w utworach autotematycznych. Wierszom religijnym właściwa jest głównie tonacja modlitewna i hymniczna, uderza głębokie zawierzenie pobożnościowe, nie brak liryków maryjnych i poświęconych Janowi Pawłowi II. Spotykamy również teksty satyryczne i okolicznościowe, a niektóre utwory funkcjonują w środowisku pisarki jako piosenki.

Dzięki matce artystka z Wielkolasu już w młodości poznała techniki i wzory tradycyjnej plastyki obrzędowej i zdobniczej, które następnie twórczo rozwinęła. Wykonuje m.in. gwiazdy bożonarodzeniowe i szopki, ozdoby choinkowe, palmy wielkanocne, pisanki, pająki, rózgi i wianki weselne, wieńce dożynkowe, wycinanki, kwiaty z bibuły. Sporządza unikalne wytwory ze słomy (figurki, koszyczki, kapelusze, zabawki). Uczestniczyła w Targach Sztuki Ludowej w Kazimierzu Dolnym, Jarmarku Jagiellońskim w Lublinie oraz w podobnych przedsięwzięciach w Warszawie, Krakowie i Toruniu. Reprezentowała Lubelszczyznę na targach Expo 2000 w Hanowerze oraz na prezentacjach folklorystycznych w Düsseldorfie, Kilonii i Magdeburgu. W przedszkolach, szkołach i Galerii STL w Lublinie zaznajamia młodzież z kulturą ludową i przekazuje swoje umiejętności artystyczne.

Na uznanie zasługuje też pasja etnograficzna autorki, upamiętniającej od dawna ludowe wierzenia, obyczaje, zwyczaje i obrzędy, notującej pieśni i przyśpiewki, odtwarzającej jasełka i herody, sporządzającej scenariusze widowisk obrzędowych.

Donat Niewiadomski