Powiększ
Powiększ zdjęcie

prof. Jerzy Andrzej Bartmiński

Rok przyznania nagrody:
1991

Kategoria:
Kategoria V. Działalność naukowa, dokumentacyjna, animacja i upowszechnianie kultury ludowej

Dziedzina:
Działalność naukowa, upowszechnianie, animacja

Region:
Lubelskie, Lublin

Urodził się 19 IX 1939 r. w Przemyślu, tu ukończył szkołę średnią. W 1961 r. ukończył studia na filologii polskiej UMCS W Lublinie, gdzie podjął pracę jako nauczyciel akademicki. W 1971 r. otrzymał stopień doktora, w 1979 r. doktora habilitowanego, a w 1991 r. tytuł profesora. Od 1992 r. był kierownikiem Zakładu Tekstologii i Gramatyki Współczesnego Języka Polskiego w Instytucie Filologii Polskiej UMCS. W latach 1990-1993 pełnił funkcję prorektora UMCS ds. dydaktyki. Kilkakrotnie wybierany do różnych komitetów naukowych Polskiej Akademii Nauk: Językoznawstwa, Nauk o Literaturze Polskiej, Nauk Etnologicznych i Słowianoznawstwa. W ramach prac Komitetu Nauk o Literaturze w kilku kadencjach pełnił funkcję Przewodniczącego Komisji ds. Folklorystyki.

Jako działacz społeczny i polityczny w latach 1962-1982 był członkiem Zjednoczonego Stronnictwa Ludowego, Unii Wolności. W latach 1974-1985 członek Ruchu ,,Światło - Życie”. We wrześniu 1980 r. współzałożyciel i od 18 grudnia 1980 r. pierwszy przewodniczący Komitetu Zakładowego NSZZ „Solidarność” UMCS w Lublinie. Od 1981 r. członek prezydium Zarządu Regionu Środkowo-Wschodniego NSZZ ,,Solidarność”. W 1981 r. inicjator i współzałożyciel organizacji samopomocowej ,,Solidarność Rodzin”. Internowany 13 grudnia 1981 r. W 1989 r. współzałożyciel i działacz Komitetu Obywatelskiego Lubelszczyzny. Współorganizator i od 1991 r. wicedyrektor Instytutu Europy Środkowo-Wschodniej w Lublinie. Od kwietnia 1994 r. Przewodniczący Rady Naukowej Radiowego Centrum Kultury Ludowej przy Rozgłośni Polskiego Radia w Warszawie. Od 1992 r. przewodniczący Lubelskiego Gremium Partnerskiego Katholischer Akademischer Auslaender Dienst (KAAD) w Lublinie. Członek Rady Programowej Radia Lublin. Członek wielu towarzystw naukowych, komitetów i rad programowych czasopism (w tym m.in. „Literatury Ludowej” i ,,Polskiej Sztuki Ludowej”).

Twórczość naukową J. Bartmiński rozpoczął w 1959 r. artykułami o stylizacji (,,Językoznawca” nr 3 i 5). Opublikował wiele różnorodnych prac. Jest autorem i współautorem następujących książek: „O języku folkloru” (Wrocław 1973), „O derywacji stylistycznej. Gwara ludowa w funkcji języka artystycznego” (Lublin 1977), „Nazwiska obce w języku polskim. Problemy poprawnościowe. Słownik wymowy i odmiany”(1978, z Izabelą Bartmińską, wyd. II 1992), „Teksty gwarowe z Lubelszczyzny” (Wrocław 1987, z Janem Mazurem), „Wybór tekstów nowopolskich”. Cz. III, „Archaizacja, dialektyzacja, słowniki” (Lublin 1978, skrypt dla studentów), „Folklor - język – poetyka” (1990), „Kolędy polskie” (Warszawa 1991, z Rochem Sulimą). Był założycielem i redaktorem periodyku „Etnolingwistyka” (t. 1), inicjatorem i współredaktorem serii „Język a kultura” (od 1988 r. do 1991 r. opublikowano 12 tomów). Redaktor kilkunastu rozpraw zbiorowych, w tym m.in. „Słownik ludowych stereotypów językowych. Zeszyt próbny” (Wrocław 1980), „Pojęcie derywacji w lingwistyce” (Lublin 1981), „Kolędowanie na Lubelszczyźnie” (Wrocław 1986, z Czesławem Hernasem), „Konotacja” (Lublin 1988), „Językowy obraz świata” (Lublin 1990), „Pojęcie ojczyzny we współczesnych językach europejskich”(Lublin 1993), „Współczesny język polski” (Wrocław - Lublin 1993), „O definicjach i definiowaniu” (Lublin 1993, z Ryszardem Tokarskim), „Folklor - sacrum – religia” (Lublin 1995, z Marią Jasińską-Wojtkowską), „Językowe podstawy obrazu świata” (Lublin 2006, wyd. 2012), „Stereotypy mieszkają w języku” (Lublin 2009), „ Tekstologia” (PWN, Warszawa 2009, z S. Niebrzegowską-Bartmińską).

Główne zainteresowania badawcze J. Bartmińskiego skupiały się wokół następujących dyscyplin i tematów naukowych: stylistyka, dialektologia, współczesny język polski, tekstologia (gramatyka tekstu), język i poetyka folkloru (w tym semantyka słowa ludowego), systematyka tekstów folkloru, stereotypy językowe, kwestia szeroko rozumianej relacji pomiędzy językiem a kulturą.

W 1999 r. prof. J. Bartmiński został odznaczony Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski. W 2011 r . otrzymał nagrodę MNiSW za podręcznik "Tekstologia" (wspólnie ze S. Niebrzegowską- Bartmińską), w 2012 r. zespołową nagrodę Maria Curie Prize za opracowanie i wydanie tomu „Lubelskie", w 2012 – nagrodę zespołowę MNiSW za opracowanie i wydanie tomu „Lubelskie".

Prof. Jerzy Andrzej Bartmiński zmarł 7 lutego 2022 r.

/red.A.Z.-W./Jan Adamowski/

 

http://www.muzykaroztocza.pl/muzyk/220/name/Jerzy+Bartmi%C5%84ski.html