Powiększ
Powiększ zdjęcie

Jan Wilczek

Rok przyznania nagrody:
2016

Kategoria:
Kategoria I. Twórczość plastyczna, zdobnictwo, rękodzieło i rzemiosło ludowe, folklor muzyczno-taneczny

Dziedzina:
Wykonawca kierpców, pasów bacowskich. Skrzypek

Region:
Bukowina Tatrzańska, pow. tatrzański, woj. małopolskie

Jan Wilczek jest niezwykle utalentowanym twórcą w dziedzinie sztuki ludowej i folkloru muzycznego, bardzo znanym na Podhalu. Specjalizuje się w wyrabianiu podhalańskich kierpców, pasów bacowskich i juhaskich oraz metalowych spinek. Od dziecka wychowywał się w szewskiej pracowni, w otoczeniu prawideł, kopyt, narzędzi i zapachu skóry. Jako dziecko wykonywał w domowym warsztacie proste czynności, pomagając w pracy dziadkowi i ojcu. Po śmierci ojca Jan Wilczek rozpoczął samodzielną pracę, a następnie przyuczył swoją żonę Stanisławę. Dzisiaj wspólnie kontynuują rodzinną tradycję. W ocenie wielu znawców sztuki ludowej i artystycznego rękodzieła jest niekwestionowanym mistrzem w wykonywaniu kierpców i pasów  bacowskich.


Jan Wilczek jest twórcą niezwykle pracowitym, co zaowocowało uznaniem fachowców i popularnością wśród nabywców, czego potwierdzeniem są częste wizyty w warsztacie klientów nie tylko z Podhala, ale również ze Spisza, Orawy, Pienin oraz ze Słowacji. Wykonane przez twórcę kierpce zakupiły zespoły pieśni i tańca w całej Polsce, znajdują się także u Podhalan w USA i Kanadzie. 

 

Jan Wilczek to człowiek skromny, który traktuje swoją działalność jako swego rodzaju posłannictwo, obowiązek wobec ludzi i kultury swych przodków. Pracuje tak, jak jego dziadek i ojciec, używając wciąż tych samych narzędzi: noża, szydła i młotka. To co robi, robi najlepiej jak umie, a praca daje mu ogromną radość i satysfakcję. Jest jednym z tych artystów, którzy przywiązują ogromną wagę do zachowania i przekazywania tradycji rękodzielniczych.


Jest także skrzypkiem podhalańskim, o dużej wrażliwości muzycznej, bogatej inwencji i bardzo dobrej technice. Jego twórcza interpretacja wykonawcza jest utrzymana we właściwym stylu muzyki podhalańskiej. Kontynuuje styl dawnego muzykowania, który czerpie z rodzinnych tradycji. W wieku 20 lat rozpoczął grę na skrzypcach u znanego w Bukowinie Tatrzańskiej stryja Eugeniusza Wilczka. Repertuar wykonuje z dużą finezją i wrażliwością, zachowując wierność ludowej tradycji muzycznej. Twórczość jest jego pasją i poświęca jej bardzo dużo czasu – w niej znajduje artystyczne spełnienie.


Umiejętność gry na skrzypcach przekazał też swoim synom Jackowi i Janowi, którzy z wielkim powodzeniem kontynuują rodzinną tradycję. Potwierdzeniem talentu i kunsztu muzycznego są licznie zdobywane nagrody i wyróżnienia, uzyskiwane w prestiżowych konkursach i festiwalach folklorystycznych, zarówno w kraju jak i za granicą, m.in. w Zakopanem w ramach Międzynarodowego Festiwalu Folkloru Ziem Górskich, podczas „Sabałowych Bajań” w Bukowinie Tatrzańskiej (wielokrotne nagrody). Występował na festiwalach w Bułgarii, we Włoszech, wyjeżdżał na festiwale do Francji z zespołem „Wierchowianie”. Angażuje się w organizację imprez folklorystycznych w Bukowiańskim Centrum Kultury „Dom Ludowy”, szczególnie udziela się podczas „Góralskiego Karnawału” i „Sabałowych Bajań”, grając na scenie oraz prezentując swoje prace na Ogólnopolskiej Wystawie Twórczości Ludowej. Jego prace nagrodzone zostały w Ogólnopolskim Konkursie „A to polskie właśnie” w Lublinie w 2004 r., eksponowane były w wystawie „Polskiej Sztuki Ludowej” na Litwie w 2004 i 2005 r.


Do Stowarzyszenia Twórców Ludowych należy od 1989 r. W 2008 r. został odznaczony odznaką honorową „Zasłużony dla Kultury Polskiej” przyznaną przez Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego.


Jan Wilczek jest mistrzem żywej tradycji, postacią niezwykle zaangażowaną w zachowanie najwartościowszych przejawów dziedzictwa kultury Podhala Cechą charakteryzującą jego działalności jest wyjątkowa troska o przekaz tradycji. Całą swoją aktywność podporządkował systematycznej pracy „u podstaw” przekazując swoje umiejętności i motywując najbliższych do kultywowania regionalnej sztuki ludowej.