Franciszka Kuźma

Rok przyznania nagrody:
1990

Kategoria:
Kategoria I. Twórczość plastyczna, zdobnictwo, rękodzieło i rzemiosło ludowe, folklor muzyczno-taneczny

Dziedzina:
Plastyka. Rękodzieło. Koronkarka

Region:
Śląskie, powiat cieszyński, Koniaków

Franciszka Kuźma urodziła się 13 czerwca 1915 roku w Koniakowie (wówczas w woj. Bielsko-Biała), tam też mieszkała. Koronkarstwem zajmowała się od ósmego roku życia, ucząc się wykonywania szydełkowych koronek od swojej matki. Początkowo wykonywała koronki używane do zdobienia niektórych elementów stroju kobiecego w czepcach i chustach, ale w latach 1930., tak jak większość koniakowskich koronkarek, zaczęła wykonywać na rynek miejski serwetki, zasłonki na okna oraz „ząbki” zdobiące półki mebli. Od 1951 roku pracowała dla Spółdzielni ,,ARW” w Katowicach. W roku 1972 została wpisana do rejestru Cepelii jako twórczyni ludowa. Po przejściu na rentę (1979) w dalszym ciągu współpracowała ze Spółdzielnią jako instruktorka, szkoląc młode kobiety i opracowując nowe wzory. Twórczość jej miała cechy wybitnie indywidualne, co uwydatniło się szczególnie w komponowaniu serwetek owalnych i kołnierzy o tradycyjnych i różnorodnych motywach roślinnych, a także licznych serwetek okrągłych wykonywanych z niezwykłą starannością. W latach 1973-1975 w ramach stypendium twórczego przygotowała zestaw koronek, które zaprezentowano na licznych wystawach: Warszawa, Bytom, Katowice, Nowy Targ, Kraków, Częstochowa, Opole, Płock, Wisła, Szczyrk, Cieszyn, i in. oraz na pokazach zagranicznych: Szwecja, Austria, Kanada i in. Była laureatką pierwszych nagród na konkursach koronkarskich w latach 1972, 1973 i 1982, drugie miejsce zdobyła w 1974 i 1979 roku. Wielokrotnie nagradzana na przeglądach i pokazach sztuki ludowej. Jej przywiązanie do tradycji góralskiej, które przekazywała w swoich pracach, miało ogromny wpływ na kształtowanie się wzornictwa koronek w środowisku koronkarek koniakowskich.

Franciszka Kuźma zmarła 1 listopada 2000 roku.

 

Marian Pokropek