Osiągnięcia artystyczne i twórcza pasja Urszuli Gruszki, znakomitej tancerki i śpiewaczki wynikały z jej wieloletniej działalności w Regionalnym Zespole „Koniaków” z Koniakowa - jej wsi rodzinnej.

Koniaków to rozległa miejscowość w Beskidzie Śląskim, wraz z Istebną i Jaworzynką leży w regionie istebniańskim, w najdalej na zachód wysuniętej części polskich Karpat. Należy do grupy etnograficznej górali śląskich, zasiedlającej obie strony Olzy. Od 1952 r. działa w Koniakowie Zespół Regionalny skupiający miłośników rodzimej kultury i oryginalnego folkloru górali śląskich – tancerzy, śpiewaków, muzyków. Osiągnięcia zespołu zostały uhonorowane Nagrodą im. Oskara Kolberga, przyznaną w 1991 roku. Zespół powstał z inicjatywy Marii Gwarek. Działali w nim wybitni artyści: Małgorzata Kukuczka, Jan Kukuczka, Leszek Gwarek, Zuzanna Gwarek, Zuzanna Kawulok, Jan Kawulok.

Kontynuatorką ich dzieła była Urszula Gruszka - doskonała solistka, tancerka i śpiewaczka, choreograf i kierownik artystyczny. Z zespołem była związana od 1962 r. Początkowo tańczyła w Dziecięcym Zespole Regionalnym „Mały Koniaków”, w 1967 r. przeszła do zespołu dorosłych. W dorobku artystycznym ma wiele indywidualnych nagród i wyróżnień zdobytych na festiwalach i konkursach folklorystycznych (w Żywcu, Toruniu, Kazimierzu). W 1987 r. otrzymała odznakę Zasłużonego Działacza Kultury.

Od 1992 r. była kierownikiem artystycznym Dziecięcego Zespołu Regionalnego „Mały Koniaków” działającego przy Ognisku Pracy Pozaszkolnej w Koniakowie. Od 1994 r. kierowała Regionalnym Zespołem „Koniaków” z Koniakowa. Tworzyła nowe programy i widowiska obrzędowe: „Szkubaczki”, „Na starodownej muzyce”, ”Na sałaszu”, ”Góralski wieszieli”, „Mikołaji”. Opracowała i poszerzyła repertuar zespołu o stare powinszowania i archaiczne kolędy, rekonstruowała strój regionalny. Zespoły pod jej kierownictwem prezentowały wysoki poziom artystyczny. Ich praca wieńczona była licznymi nagrodami. „Mały Koniaków” zdobył nagrody i wyróżnienia w Wojewódzkim Przeglądzie Dziecięcych Zespołów Folklorystycznych (w latach 1993-96). Zespół „Koniaków” otrzymał m.in. Srebrną Ciupagę (1996) i Nagrodę im. Prof. Romana Reinfussa (2001) na Międzynarodowym Festiwalu Ziem Górskich w Zakopanem.

Zespoły uczestniczyły w różnych formach prezentacji i popularyzacji rodzimej kultury - w regionalnych i międzynarodowych festiwalach i przeglądach (Festiwal Folkloru Górali Ziem Polskich w Żywcu, Wojewódzkim Przeglądzie Wiejskich Zespołów Artystycznych w Brennej, Wojewódzkim Przeglądzie Zespołów Kolędniczych i Obrzędowych „Żywieckie Gody”, w Karnawale Góralskim w Bukowinie Tatrzańskiej). Ich działalność artystyczna popularyzowana była również w programach telewizji ogólnopolskiej i regionalnej. Dokumentacja prowadzonych przez Urszulę Gruszkę zespołów znajduje się w Regionalnym Ośrodku Kultury w Bielsku-Białej.

Urszula Gruszka była inicjatorką powołania Stowarzyszenia Miłośników Beskidzkiego Folkloru, Muzyki i Tańca „Pod Ochodzitą”, które działa na rzecz zespołów, stwarza możliwość lepszego ich funkcjonowania oraz uczestnictwa w każdym festiwalu folklorystycznym. Wraz z kierowym przez nią zespołem podejmowała wiele działań na rzecz rodzimego środowiska – organizowała okolicznościowe spotkania miłośników folkloru Beskidu Śląskiego (dożynki, karnawał, regionalne święta i festiwale). Jej oddanie zespołom, praca artystyczna, społeczna i pedagogiczna zyskała duże uznanie zarówno w społeczności lokalnej Koniakowa i Beskidu Śląskiego, jak również na Żywiecczyźnie, Podhalu i Zaolziu.

Urszula Gruszka zmarła 10 lutego 2020 roku.

/red.K.M./

https://www.youtube.com/watch?v=aipBf9-8dBg