Powiększ
Powiększ zdjęcie

Telewizja Polska S.A. Oddział w Rzeszowie

Rok przyznania nagrody:
2012

Kategoria:
Kategoria VI. Wyróżnienia honorowe dla instytucji i organizacji społecznych zasłużonych w opiece i upowszechnianiu kultury ludowej

Dziedzina:
Działalność naukowa, upowszechnianie, animacja

Region:
Podkarpackie, Rzeszów

Oddział Telewizji Polskiej w Rzeszowie jest jedyną w Polsce stacją telewizji publicznej, która od kilkunastu lat realizuje cykliczne programy kulturalne, poświęcone tradycjom ludowym Podkarpacia. W 1992 roku rozpoczęto emisję serii audycji pod wspólnym tytułem „Spotkania z folklorem”. Tematem pierwszego programu był stan ludowego muzykowania we wsi Dąbrowa w powiecie rzeszowskim, znanej przed laty z działalności kapeli Władysława Łobody. Pomysłodawcą i autorem programu był Jerzy Dynia – doświadczony redaktor radiowy i telewizyjny, znawca muzyki ludowej, etnografii regionów Polski południowo-wschodniej, wytrawny dokumentalista folkloru – laureat Nagrody im. Oskara Kolberga w 2005 roku.

Wieloletnia realizacja programów, przyczyniła się do utworzenie w rzeszowskim oddziale telewizyjnym imponującego zbioru nagrań, materiałów audiowizualnych, dokumentujących postacie, życie i działania twórców ludowych i nosicieli folkloru, widowiska obrzędowe, zwyczaje rodzinne i doroczne, wydarzenia i imprezy folklorystyczne. Działalność zespołu autorskiego i realizatorskiego pozwoliła na zbudowanie ogromnego zasobu dokumentalnych materiałów dających obraz kultury wiejskiej i małomiasteczkowej z przełomu XX i XXI wieku. Zgromadzone materiały archiwalne umożliwiły poszerzenie oferty programowej oddziału TVP o kolejny cykl audycji pt. „Mapa folkloru Podkarpacia”.

Wieloletnia, systematyczna i konsekwentna realizacja programów oraz ich stałe miejsce w kalendarzu emisji przyczyniła się do rozbudzenia zainteresowań telewidzów kulturą tradycyjną, szerzenia wiedzy o jej autentycznych nosicielach, ich twórczości artystycznej, tworzyła przekonanie o wartości jej tradycyjnych form, przyczyniła się do szerokiej popularyzacji folkloru.

Zgodnie z założeniami programowymi autorów cyklu audycji „Spotkania z folklorem” i „Mapa folkloru Podkarpacia” prezentowano na antenie zarówno folklor autentyczny, źródłowy, jak również opracowany w formie artystycznej.

W systematycznie emitowanych programach przedstawiano portrety najbardziej znanych i cenionych muzyków: skrzypków Henryka Kretowicza, Jana Jakielaszka, Stefana Franczyka, Stanisława Wyżykowskiego, Kazimierza Marcinka, Piotra Przybosia, Albinę Kuraś, Jana Marca; cymbalistów Władysława Chochołka, Edwarda Markowskiego, Władysława Wojtyna.

W zasobach archiwalnych telewizji rzeszowskiej zgromadzono nagrania znanych kapel (choć często już nie działających, których grę prezentują tylko zarejestrowane dokumenty telewizyjne), np. z Krośnieńskiego: Jacoki, Stachy, Swaty, Kamraty, także z innych podregionów: Rodzinna kapela Pudełków, Bachórzanie, Ostrzewianie, Przysietniczanie, Dynowianie, Jany z Niebylca, Zagrodzianie z Łąki, Muzykanty z Trzciany, Widelanie, Rodzinna kapela Kurasie z Lubziny, Kapela Wójta Tycznera z Tyczyna. Zgromadzono rejestracje i przedstawiono na ekranie występy młodszych wiekiem kapel: Olsza z Trzciany, Lesianie z Kupna, Hop Siup z Albigowej, Młoda Harta z Harty koło Dynowa. Wiele audycji poświęconych było tradycyjnym śpiewom oraz zwyczajom i obrzędom przedstawianym w formie widowisk przez zespoły folklorystyczne np. Folusz z Giedlarowej (widowisko Droby), Straszydlanie (Wesele Straszycie), Zespół z Grabownicy Starzeńskiej, Lasowiaczki z Baranowa Sandomierskiego, Mazurzanki ze wsi Mazury, Lubartowianie z Lubatowej.

W programach TV Rzeszów prezentowano wielokrotnie rejestracje folkloru opracowanego artystycznie w wykonaniu zespołów pieśni i tańca: „Połoniny” zespół Politechniki Rzeszowskiej, „Resovia Saltans” zespół Uniwersytetu Rzeszowskiego, „Karpaty” zespół Wyższej Szkoły Zarządzania w Rzeszowie, „Bandoska” z WDK w Rzeszowie, „Rochy” z Sędziszowa Małopolskiego, „Lasowiacy” ze Stalowej Woli. Realizatorzy telewizyjni dokumentowali koncerty zespołów w kraju i za granicą, oraz przebieg najważniejszych wydarzeń folklorystycznych, organizowanych we współpracy z Polską Sekcją C.I.O.F.F.: Festiwali im. M. Kosińskiego w Stalowej Woli i Światowych Festiwali Polonijnych Zespołów Folklorystycznych w Rzeszowie.

W okresie dwudziestoletniej działalności zespołu zrealizowano około ośmiuset programów. Z redaktorem Jerzym Dynią współpracowali: Zbigniew Słowik, Lucjan Góźdź, Paweł Teichman, Dariusz Jadach, Sławomir Stanio, Jan Grudysz, Ryszard Filipowicz, Daniel Marciniak, Jacek Bernaczek, Tomasz Lewandowski, Krzysztof Rączka, Józef Sowiźrał, Marek Kołton, Paweł Nycz, Grzegorz Gurgul.

/red.K.M./