Powiększ
Powiększ zdjęcie

Henryk Gadomski

Rok przyznania nagrody:
2012

Kategoria:
Kategoria V. Działalność naukowa, dokumentacyjna, animacja i upowszechnianie kultury ludowej

Dziedzina:
Działalność naukowa, upowszechnianie, animacja

Region:
Mazowieckie, Kurpie Zielone, Ostrołęka

Henryk Gadomski - etnomuzykolog, regionalista, kompozytor i nauczyciel muzyki. Urodził się w 1939 r. w rodzinie chłopskiej we wsi Tatary, w gminie Kadzidło. Obecnie mieszka i pracuje w Ostrołęce. Zawsze był mocno związany z kulturą kurpiowską, zarówno pochodzeniem i bliską znajomością z przedstawicielami środowiska doskonałych twórców ludowych, jak również późniejszą własną działalnością regionalisty, pedagoga, zainteresowaniami artystycznymi, społecznikowską pasją tworzenia stowarzyszeń i instytucji kultury wspierających działania na rzecz ochrony, dokumentacji i popularyzowania kurpiowskiego dziedzictwa.

Wykształcenie w zawodzie nauczyciela muzyki zdobywał w Ostrołęce, Grodzisku Mazowieckim oraz w Państwowej Wyższej Szkole Muzycznej imienia Fryderyka Chopina w Warszawie. Uczył wychowania muzycznego i kierował szkołą w Zawadach, był instruktorem w Powiatowym Ośrodku Metodycznym w Przasnyszu. Pracował w Państwowej Szkole Muzycznej (1975-1982) i w Kolegium Nauczycielskim (1982-1992) w Ostrołęce.

Zawsze łączył pracę pedagogiczną z działaniami społecznymi wzbogacającymi życie kulturalne środowiska kurpiowskiego. Był inicjatorem utworzenia Towarzystwa Muzycznego im. Grażyny Bacewiczówny w Ostrołęce. W 1996 r. był jednym z założycieli Związku Kurpiów, organizacji skupiającej ludzi zaangażowanych w pracę organiczną na rzecz rozwoju materialnego i duchowego oraz ocalenia dziedzictwa kulturowego Kurpiów (zwłaszcza sztuki ludowej, obrzędów i zwyczajów). Jego zainteresowania kulturą kurpiowską, szczególnie folklorem muzycznym, zaowocowały powołaniem do działania Ostrołęckiego Chóru Nauczycielskiego oraz młodzieżowego Chóru „Cantilena”. Henryk Gadomski przez wiele lat kierował pracami chórów oraz jest autorem ich repertuaru. Włączył do niego własne kompozycje i opracowania kurpiowskich melodii ludowych, które opublikował w zbiorach nagraniach: „Ślad” (2004 r.), „Jadą goście, jadą” (2008 r.), „Chwila myśli” (2009 r.). W jego dorobku regionalisty, szczególną pozycję zajmują zbiory pieśni kurpiowskich, notowane w toku badań terenowych i poszukiwań zapisów archiwalnych, opracowane i publikowane w postaci książek: Piosenki i tańce kurpiowskie, 1981 r., Śpiewnik Kurpiowski, 2010 r. (zawiera 200 tradycyjnych pieśni i przyśpiewek ludowych z Puszczy Kurpiowskiej).

Jest autorem wielu publikacji z dziedziny kurpiowskiej kultury muzycznej, przedstawiających portrety ludowych wykonawców (artystów śpiewaków, zespoły folklorystyczne, instrumentalistów) oraz szeroko określających specyficzne cechy muzyki kurpiowskiej, inspirujące twórczość polskich kompozytorów oraz współczesny jej rezonans. Jest autorem książek: Kurpiowskie Zespoły Folklorystyczne (1982 r.), Ks. Władysław Skierkowski (1984 r.) Kurpiowska Muzyka Ludowa w edukacji regionalnej dzieci i młodzieży (2001 r.), Bolesław Olbryś – lutnik kurpiowski (1984 r.), Apolonia Nowak – wielka twórczyni kurpiowska (2002r.), Łączy nas pieśń (2004 r.), Twórczość polskich kompozytorów inspirowana ludową pieśnią kurpiowską (2007 r.) oraz artykułów o charakterze popularno-naukowym, drukowanych w czasopismach regionalnych i ogólnopolskich: „Wychowanie Muzyczne w Szkole”, „Twórczość Ludowa”, „Zeszyty Naukowe Ostrołęckiego Towarzystwa Naukowego”. W jego bibliografii ważne miejsce zajmuje Puszcza Kurpiowskia w pieśni z rękopisów ks. Władysława Skierkowskiego (1886-1941), zbieracza kurpiowskich pieśni, opisów miejscowych zwyczajów i obrzędów, autora przedstawienia obrzędowego "Wesele na Kurpiach". Henryk Gadomski opracował z rękopisów i wydał drukiem, w trzech tomach (w latach 1997, 2000, 2003), dwa tysiące zapisów pieśni sporządzonych przez W. Skierkowskiego na Kurpiach, latach 1913-1923, częściowo tylko opublikowanych w rozprawie Puszcza kurpiowska w pieśni (wydanej w Płocku, w latach 1928-34).

Wiedza i doświadczenie folklorysty i etnomuzykologa decydują, iż H. Gadomskiemu często powierzane są funkcje konsultanta i jurora w konkursach i przeglądach folklorystycznych, zarówno o zasięgu regionalnym (np. w konkursie instrumentalistów ludowych „Kurpiowskie Granie” w Lelisie, Jarmarku Kurpiowskim w Myszyńcu, Kurpiowskich Prezentacjach Artystycznych w Ostrołęce), jak i ogólnopolskim (m.in. w dorocznym Ogólnopolskim Przeglądzie Weselnych Zespołów Obrzędowych w Kadzidle).

Za działalność na rzecz kultury kurpiowskiej oraz za społeczną aktywność Henryk Gadomski otrzymał: Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski, Złoty Krzyż Zasługi, Odznakę „Zasłużony Działacz Kultury”, Nagrodę Prezesa Związku Kurpiów „Kurpika”, Nagrodę im. C. K. Norwida w dziedzinie sztuki przyznawaną przez Samorząd Województwa Mazowieckiego, Brązowy Medal „Zasłużony Kulturze Gloria Artis”, medal „Za zasługi dla województwa warszawskiego”, „Za zasługi dla miasta Ostrołęki”, „Za zasługi dla województwa ostrołęckiego”.

/red.K.M./