Franciszka Kulas
Rok przyznania nagrody:
1986
Kategoria:
Kategoria I. Twórczość plastyczna, zdobnictwo, rękodzieło i rzemiosło ludowe, folklor muzyczno-taneczny
Dziedzina:
Plastyka. Rękodzieło. Wycinankarka
Region:
Mazowieckie, Kurpie Zielone, powiat ostrołęcki, Antonie
Franciszka Kulas urodziła się 8 kwietnia 1901 roku w Tatarach k. Ostrołęki. Pochodziła z rodziny Konopków, z której wywodzi się kilkoro znanych twórczyń ludowych starszego i młodszego pokolenia. Umiejętności wycinankarskie nabyła od matki Marianny Konopki (1880-1962), jednej z najwybitniejszych twórczyń ludowych regionu kurpiowskiego. Po wyjściu za mąż w 1922 roku zamieszkała w Antoniach. Jej wycinanki wyróżniają się grubym cięciem i bogatą ale dawną ornamentyką. Dużą wartość artystyczną posiadają jej figurki lepione z ciasta: „byśki”, „jelenie”, „kozy” i „nowe latka” . Współpracowała ze spółdzielnią „Kurpianka” w Kadzidle. W latach 1964-1975 mieszkała u syna w Krzywym Rogu w Olsztyńskiem (d. powiat Mrągowo). Rozstanie z Kurpiami nie spowodowało zarzucenia twórczości regionalnej, a nawet wówczas ujawnił się jej duży talent muzyczny: została śpiewaczką w ludowym zespole ,,Rutkowianie”, który m. in. podczas ogólnopolskich dożynek w Olsztynie wystąpił w programie telewizyjnym. Franciszka Kulas wielokrotnie uczestniczyła w konkursach sztuki ludowej, począwszy od pierwszego takiego konkursu w Kadzidle w 1948 r. Na konkursach ogólnopolskich: Warszawa 1955 i 1971, Łowicz 1970, Toruń 1979 – otrzymywała nagrody. W latach związanych z Olsztyńskiem, jej prace prezentowano na wojewódzkich i regionalnych przeglądach sztuki ludowej w Olsztynie, Mrągowie, Giżycku i Węgorzewie – jako reprezentujące tradycyjną sztukę kurpiowską. Twórczością zajmowała się okazjonalnie, jednak była kilkukrotną stypendystką Ministerstwa Kultury i Sztuki. Swoje wyroby sprzedawała w środowisku wiejskim, na kiermaszach i pokazach sztuki ludowej, a także do muzeów (w Ostrołęce, Łomży, Nowogrodzie nad Narwią, Warszawie, Toruniu, Olsztynie, Węgorzewie).
Franciszka Kulas zmarła 9 października 1993 r. w Antoniach k. Ostrołęki.
/red.T.D./ Marian Pokropek/
Laureaci Nagrody 1986
- Jadwiga Kosiarska
- Izajasz Rzepa
- Stanisław Budzyński
- Jan Krajewski
- Franciszka Kulas
- Władysław Chochołek
- prof. Anna Kutrzeba-Pojnarowa
- Barbara Zagórna-Tężycka
- Halina Mikułowska
- Zespół Folklorystyczny „Wesele Przyprostyńskie”
- Kapela Dudków ze Zdziłowic
- Zespół Folklorystyczny „Krakowiak” z Hamburga (Niemcy)
- Zespół Folklorystyczny „Wawel” z Detroit (USA)
- Zofia Gulewicz
- Rizzio Wachowicz