Powiększ
Powiększ zdjęcie

Wincenty Krajewski

Rok przyznania nagrody:
1976

Kategoria:
Kategoria I. Twórczość plastyczna, zdobnictwo, rękodzieło i rzemiosło ludowe, folklor muzyczno-taneczny

Dziedzina:
Plastyka. Rzeźbiarz. Rękodzieło. Rzemiosło ludowe

Region:
Mazowieckie, powiat sierpecki, Zawidz Kościelny

Wincenty Krajewski urodził się 18 V11 1896 r. w Zawidzu Kościelnym. Pochodził z rodziny włościańskiej. Ukończył 3 klasy szkoły gminnej polsko-rosyjskiej. Był rolnikiem, ale także cieślą i stolarzem mającym w tych zawodach dyplom mistrzowski. Od młodości przejawiał uzdolnienia artystyczne: lubił muzykować, grał w amatorskich teatrzykach we wsi, dużo czytał. Pierwszą rzeźbę wykonał w 9 roku życia. Był to krucyfiks na grób siostry. Po dłuższej przerwie do rzeźbienia powrócił w starszym wieku wykonując figurki Matki Boskiej Skępskiej. Krucyfiksy, postacie świętych do kapliczek i ołtarzyków domowych. Początkowo rzeźbił dla siebie i dla najbliższej rodziny, w ukryciu, chcąc uniknąć ludzkiej złośliwości - „bo dawniej mówili we wsi, nie weźmie się za porządną robotę tylko lalki robi”. W 1957 r. rzeźbiarza poznał Marian Przedpełski, regionalista mazowiecki. Dzięki niemu twórczością rzeźbiarską W. Krajewskiego zainteresowała się CPLiA. Już w następnym roku W. Krajewski bierze udział w ogłoszonym przez Cepelię konkursie na szopkę ludową i otrzymuje II nagrodę. Od 1960 r. ożywioną działalnością konkursowo-wystawienniczą przejawiał Powiatowy Dom Kultury w Sierpcu i jego ówczesny pracownik Franciszek Midura. Tu gromadzone były rzeźby W. Krajewskiego i innych rzeźbiarzy z Sierpca i okolicy, które niebawem stały się zaczątkiem największej kolekcji rzeźb i przyczyniły się do powstania w 1971 r. Muzeum Etnograficznego w Sierpcu. Kolekcja sierpecka była wielokrotnie eksponowana poza Sierpcem, w Pułtusku, Płocku, Warszawie, Toruniu, także za granicą: Szwajcaria, RFN, Czechosłowacja, Włochy, NRD.

Oprócz wystaw okolicznościowych rzeźby W. Krajewskiego pokazywane były na wystawach stałych np. w Sierpcu w latach 1971-1974 i później od 1980 r. po dzień dzisiejszy, w Państwowym Muzeum Etnograficznym w Warszawie 1973-1981, w Płocku.

W. Krajewski kilkakrotnie uczestniczył w konkursach ogólnopolskich: w konkursie na rzeźbę Cepelii, Warszawa 1969, ,,M. Kopernik” - Toruń 1973, „Wielcy Polacy” - Toruń 1975, „Wojsko Polskie” - Warszawa 1975, zdobywając I, II, III nagrody. W 1981 r. już po śmierci rzeźbiarza prace W. Krajewskiego prezentowane były na indywidualnej wystawie „Twórczość rzeźbiarska Rodziny Krajewskich” w Muzeum Mazowieckim w Płocku (z katalogami). Współpracował z CPLiA i Desą, wielokrotnie uczestniczył w Jarmarkach Płockich.

Był członkiem STL i Związku Polskich Artystów Plastyków (od 1966 r.). Otrzymał wiele nagród i odznaczeń, Nagrodę Ministra Kultury i Sztuki III stopnia, Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski, nagrody im. J. Pocka i O. Kolberga.

Rzeźby W. Krajewskiego wyróżniają się bogactwem przedstawianych tematów, doskonałą techniką rzeźbienia, subtelną polichromią o odcieniach brązów, zieleni i czerni z dodatkiem srebra i złota nadających rzeźbionym postaciom większego dostojeństwa co miało szczególne znaczenie w figurach królów, świętych, Madonn Polskich. Najchętniej rzeźbił Matkę Boską Skępską, Świętą Rodzinę, Chrystusa, świętych, postacie i sceny historyczne oraz tzw. figurki wiejskie - muzykantów, pastuchów, kolędników itp. Wyrzeźbił kilka, dużych rozmiarów, wielofiguralnych cyklów historycznych: Grunwald, Powstania polskie, Insurekcja Kościuszkowska, Sobieski pod Wiedniem i in. Największy zbiór rzeźb Wincentego Krajewskiego posiada Muzeum Wsi Mazowieckiej w Sierpcu (ponad 50 prac). Ponadto znajdują się w zbiorach innych muzeów: w Płocku, Warszawie, Toruniu. Trafiły też do kolekcji zagranicznych.

O twórczości rzeźbiarskiej Wincentego Krajewskiego istnieje bogata literatura: katalogi, artykuły, omówienia w monografiach.

Wincenty Krajewski zmarł w 1978 roku.

 

Marian Pokropek