Aleksandra Czelusta
Rok przyznania nagrody:
1976
Kategoria:
Kategoria I. Twórczość plastyczna, zdobnictwo, rękodzieło i rzemiosło ludowe, folklor muzyczno-taneczny
Dziedzina:
Plastyka. Rękodzieło. Hafciarka
Region:
Wielkopolskie, powiat kaliski, Lisków
Aleksandra Czelusta urodziła się. 11 XI 1897 r. w Żychowie, mieszkała w Liskowie, woj. wielkopolskie. Jedna z wybitniejszych twórczyń ludowych regionu kaliskiego znana jako hafciarka, ale zajmująca się także tkactwem, wyplataniem ze słomy kapeluszy i koszyczków na „święcone”, wyrobem pająków i innych rekwizytów obrzędowych. Hafciarstwem zajmowała się od młodości. Haftować uczyła się od matki i starszych kobiet we wsi. Żywotność tej dziedziny sztuki w tym regionie wynikała z potrzeby przyozdabiania odświętnego stroju, głównie czepców, wiązadeł do czepców, krez i fartuchów. A. Czelusta wykonywała wyłącznie haft biały na tiulu. Twórczyni nie tylko zdobiła haftem czepce i wiązadła do czepców, ale potrafiła je „układać” czyli formować w różnorodne kształty. W okolicy uznana była jako najlepsza znawczyni tradycyjnego stroju regionu południowej Wielkopolski. Zdobiła również obrusy i serwety.
Haftowała prostym ściegiem przewlekanym i atłaskowym, tworząc własnego pomysłu bogate ornamenty kwiatowo-geometryczne. Uczestniczyła w wielu regionalnych i wojewódzkich konkursach i wystawach sztuki ludowej, głównie w Poznaniu (1961, 1963, 1973 i in.). Jej prace prezentowały wielkopolską sztukę ludowa na wystawach ogólnopolskich, m.in. w Koszalinie, w Warszawie. Nagradzana, m.in. w 1962 r. Wojewódzką nagrodą Wydziału Kultury, w 1974 r. nagrodą Ministerstwa Kultury i Sztuki.
Aleksandra Czelusta zmarła w 1985 roku.
Marian Pokropek
Laureaci Nagrody 1976
- Zofia i Stanisław Chrząstowscy
- Aleksandra Czelusta
- Olimpia Jaroszewicz
- Jan Kawulok
- Władysław Kirstein
- Czesława Konopka
- dr Franciszek Kotula
- Wincenty Krajewski
- Józef Lurka
- Aleksander Oleszczuk
- Ewelina Pęksowa
- dr Kazimierz Pietkiewicz
- Józefa Siwek
- Mateusz Startek
- Jerzy Witek
- prof. Maria Znamierowska-Prüfferowa
- Kapela Braci Bździuchów z Zamojszczyzny
- Zespół Pieśni i Tańca im. "Klimka Bachledy" z Zakopanego i jego kierownik Józef Pitoń
- Zespół Pieśni i Tańca „Koronka” z Bobowej
- Zespół Pieśni i Tańca „Trzy pokolenia” z Podlasia
- Zofia Pokusa
- Maria Siwula
- Zespół Taneczny „Krakowiak” z Bostonu (USA)
- Zespół Tańców Ludowych „Janosik” z Filadelfii (USA)
- Zespól Taneczny „UNIÃO JUVENTUS" z Kurytyby