Powiększ
Powiększ zdjęcie

prof. Piotr Dahlig

Rok przyznania nagrody:
2015

Kategoria:
Kategoria V. Działalność naukowa, dokumentacyjna, animacja i upowszechnianie kultury ludowej

Dziedzina:
Działalność naukowa, upowszechnianie, animacja

Region:
Mazowieckie, Warszawa

Piotr Dahlig (ur. 1953 r.) – muzykolog, etnomuzykolog, profesor nauk humanistycznych (od 2015), profesor Uniwersytetu Warszawskiego (od 2002), kierownik Zakładu Etnomuzykologii w Instytucie Muzykologii Uniwersytetu Warszawskiego (od 2003).

Piotr Dahlig jest postacią niezwykle ważną dla polskiej humanistyki i etnomuzykologii. To naukowiec, który z niezwykłą wprost wrażliwością, dokładnością i poczuciem misji zajmuje się dziedziną, którą najogólniej można nazwać kulturą ludową.

Ukończył studia w Instytucie Muzykologii UW (1972–1977). Od 1975 specjalizuje się w etnomuzykologii. Praca magisterska (napisana w 1977 pod kierunkiem prof. Anny Czekanowskiej-Kuklińskiej) dotyczyła archaicznych wąskozakresowych śpiewów pogranicza polsko-ukraińskiego. Dysertacja doktorska (1983) charakteryzowała ludową praktykę muzyczną w Polsce w perspektywie wypowiedzi wykonawców. W latach 1977–1983 był asystentem w Instytucie Muzykologii, a od 1983 pracownikiem naukowym w Instytucie Sztuki PAN (Zakład Historii Muzyki, Pracownia Folkloru), wieloletnim opiekunem zbiorów fonograficznych. Zbiór nagrań pieśni ludowych i melodii IS PAN uzupełniał od początku pracy własnymi nagraniami i filmami terenowymi. Ich liczba jest imponująca – to ok. 20 000 nagrań pieśni i melodii instrumentalnych, ok. 500 godzin nagrań audiowizualnych (rejestracje tańców, gry instrumentalistów, widowisk ludowych i teatrów wiejskich) ze wszystkich regionów Polski i krajów ościennych. Nagrania te powstawały jednoosobowo podczas festiwali (zwłaszcza w Kazimierzu), mniejszych imprez terenowych, lokalnych i bardzo wielu kameralnych spotkań z twórcami ludowymi – śpiewaczkami, muzykantami, kapelami. Podczas tych spotkań starał się nie tylko zarejestrować pieśni, tańce, ale też zrozumieć i poznać człowieka, jego motywacje, charakter, portret psychologiczny. Tej kolbergowskiej dokumentacyjnej „pracy od podstaw” Piotra Dahliga towarzyszyła od początku droga naukowa, pragnienie ujęcia wszystkich spotkań, nagrań w formę refleksji ogólnej. W 2000 uzyskał stopień doktora habilitowanego na podstawie pracy Tradycje muzyczne a ich przemiany. Między kulturą ludową, popularną i elitarną Polski międzywojennej. We wstępie do tej wielkiej, ważnej pracy, w której opisał przemiany kultury ludowej wieku XX, czytamy: „Pojawienie się muzycznych kultur tradycyjnych, chłopskich, pierwotnych czy pozaeuropejskich w optyce badaczy jest wyrazem pomnażania i pogłębiania świadomości historycznej. […] Etnomuzykologia, jedna z najmłodszych sióstr nauk o człowieku wydaje się mieć największy chyba wśród nauk humanistycznych potencjał interdyscyplinarności”. Piotr Dahlig konsekwentnie podąża za ideą dokumentowania i badania muzycznej kultury Polaków.

Jest członkiem International Council for Traditional Music (UNESCO), Society for Music Education, Towarzystwa Naukowego Warszawskiego TNW, Polskiego Towarzystwa Ludoznawczego, Towarzystwa im. Fryderyka Chopina. Uczestniczył w ok. 80 konferencjach międzynarodowych poświęconych etnicznym, ludowym, plemiennym kulturom muzycznym, instrumentom muzycznym, źródłom do historii muzyki itp. Prowadził wykłady na Uniwersytecie w Tampere (Finlandia), w Akademii Muzycznej w Warszawie, na UMK w Toruniu z dziedziny kultur muzycznych i muzyki (etnicznej, ludowej) polskiej i narodów europejskich oraz teorii wychowania muzycznego. Juror wielu konkursów folklorystycznych w Polsce, m.in.Ogólnopolskiego Festiwalu Kapel i Śpiewaków Ludowych w Kazimierzu Dolnym nad Wisłą, Ogólnopolskiego Sejmiku Teatrów Wsi Polskiej w Tarnogrodzie.

Autor pięciu książek, 160 artykułów na temat kultury ludowej, haseł w encyklopediach, esejów do bookletów CD, m.in. do płyt serii „Muzyka Źródeł” (wyd. Polskie Radio). Do głównych prac Piotra Dahliga należą: Ludowa praktyka muzyczna w komentarzach i opiniach wykonawców w Polsce, Warszawa 1993, Tradycje muzyczne a ich przemiany. Między kulturą ludową, popularną i elitarną Polski międzywojennej, Warszawa 1998, Muzyka Adwentu. Mazowiecko-podlaska tradycja gry na ligawce, Warszawa 2003, oraz najnowsza – Cymbaliści w kulturze polskiej, Warszawa 2013, poświęcona tradycjom muzycznym Podkarpacia oraz przesiedleńcom z ziem wschodnich II RP, osiadłym po 1945 na ziemiach zachodnich i północnych współczesnej Polski.

 

Maria Baliszewska