Łódzki Dom Kultury jest jedną z najstarszych instytucji kultury w województwie łódzkim. Został założony w 1953 roku i od początku swego istnienia był placówką regionalną, realizującą podstawowe cele w dziedzinie ochrony i promocji kultury ludowej, wspierania jej przejawów i aktywizowania środowiska twórców ludowych. Jednak dopiero od 1981 roku, kiedy w Łódzkim Domu Kultury powstał Dział Kultury Ludowej, wspomnianą wyżej działalność zaczęto prowadzić na szerszą skalę. Później dział zmienił nazwę na Ośrodek Regionalny, a obecnie jest to Dział Dziedzictwa Kulturowego i Folkloru Regionu.

Reforma administracyjna w Polsce w 1999 roku spowodowała, że województwo łódzkie powiększyło się o nowe, bogate i zróżnicowane etnograficznie regiony. Aktualnie obejmuje ono: Łowickie, Łęczyckie, Rawskie, Opoczyńskie, Sieradzkie, Wieluńskie oraz ziemię kutnowską, piotrkowską i radomszczańską.

Łódzki Dom Kultury otacza opieką merytoryczną zarówno twórców indywidualnych, jak i zespoły folklorystyczne. Licznie reprezentowane są zwłaszcza takie dziedziny, jak: rzeźba, haft, plastyka papierowa i obrzędowa, skromniej: malarstwo, plecionkarstwo i garncarstwo. Folklor muzyczny i taneczny to: kapele ludowe, zespoły śpiewacze i obrzędowe, zespoły pieśni i tańca, a także soliści – instrumentaliści, śpiewacy i gawędziarze.

ŁDK podejmuje działania, których celem jest animacja, kultywowanie, popularyzacja i wpieranie inicjatyw w zakresie zachowania tradycyjnej kultury ludowej. Ważne miejsce w pracy ŁDK zajmuje edukacja regionalna, skierowana głównie do młodego pokolenia. Wymienić tutaj należy organizowane od 1983 roku Wojewódzkie Warsztaty Ludowej Plastyki Papierowej, a także cykl edukacyjny „Spotkania z tradycją”. ŁDK chroni i popularyzuje dziedzictwo kultury ludowej województwa łódzkiego, wydając specjalistyczne publikacje i organizując różnorodne przedsięwzięcia: wystawy, warsztaty, kiermasze, przeglądy, festiwale, plenery, konkursy, spotkania i prelekcje. Współpracuje w tym zakresie zarówno z instytucjami kultury, samorządami lokalnymi, jak i stowarzyszeniami, towarzystwami oraz związkami twórczymi, m.in. ze Stowarzyszeniem Twórców Ludowych i Polskim Towarzystwem Ludoznawczym. Współorganizuje (np. z Muzeum Okręgowym w Sieradzu) Spotkania Folklorystyczne Polski Centralnej „Od kujawiaka do oberka – autentyzm i inspiracje”.

W ostatnich latach w Dziale Dziedzictwa Kulturowego i Folkloru Regionu realizowano następujące projekty: Folklor muzyczny Ziemi Radomszczańskiej – wydanie oraz promocja publikacji Marka Kopra (2014), Nie tylko petanka... W kręgu haftów regionalnych. Edycja II – Łowickie (2014), Nie tylko petanka... W kręgu haftów regionalnych. Edycja I –  Opoczyńskie (2013), Od natury do kultury – warsztaty ekologiczno-artystyczne we współpracy z Zespołem Nadpilicznych Parków Krajobrazowych (2012), Pejzaż Wszystkich Świętych –rekonstrukcja krajobrazu kulturowego, projekt dotyczący małej architektury sakralnej: krzyże, kapliczki, figury przydrożne (2006-2012); publikacje: Kamienie pamięci, kamienie niepamięci. Cmentarze ewangelickie województwa łódzkiego (2011), Ścieżki pamięci... pozostały tylko kamienie. Cmentarze żydowskie województwa łódzkiego (2010), Pieśni rawskie (2010). Część z nich została dofinansowana w ramach programu operacyjnego Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego, priorytet „Kultura ludowa”.

ŁDK publikuje rezultaty przeprowadzonych projektów i większych przedsięwzięć w wydawnictwach książkowych, poświęconych sztuce ludowej, jak np. Pejzaż Wszystkich Świętych, Piotr Wypych, Andrzej Białkowski (Łódź 2012), W cieniu zamkowej wieży. Rzeźba łęczycka (Łódź 2010), Pędzlem i dłutem. Artyści ludowi i nieprofesjonalni powiatu radomszczańskiego (Łódź 2010), Rzeźba z Kutna rodem (Łódź 2008), Antoni Baran. Rzeźbiarz z Opoczna (Łódź 2007); ale również folklorowi muzycznemu: dwupłytowy album Tradycje muzyczne Polski środkowej, obejmujący nagrania dokumentacyjne kapel, skrzypków i śpiewaków ludowych z lat 2003-2007 z terenu województwa łódzkiego, ze zbiorów Łódzkiego Domu Kultury (nagrania, wybór i opracowanie Ewa Sławińska-Dahlig) oraz dwie antologie pieśni ludowych – Pieśni radomszczańskie, oprac. Marek Koper, red. Piotr Dahlig (Łódź 2014) i Pieśni rawskie, oprac. Danuta Dębska, red. E. Sławińska-Dahlig, (Łódź 2010).

Do ważnych zadań Działu Dziedzictwa Kulturowego i Folkloru Regionu ŁDK należy promocja najbardziej wartościowych przejawów kultury tradycyjnej, a szczególnie autentycznej kultury ludowej i jej reprezentantów nie tylko na terenie Polski, ale również poza jej granicami, np. wystawy sztuki ludowej w Lisieux i w La Salette we Francji, a także w ramach Międzynarodowego Festiwalu Sztuki Naiwnej „Art. Naif Festiwal” w Katowicach. Dzięki współpracy z Radiowym Centrum Kultury Ludowej Polskiego Radia muzycy ludowi z województwa łódzkiego zaistnieli na scenie Studia Koncertowego im. Witolda Lutosławskiego (koncert „Muzyka źródeł. Opoczyńskie” 2009) oraz w licznych audycjach radiowych Programu 2. ŁDK przywiązuje dużą wagę do obecności wybranych reprezentantów Łódzkiego na ogólnopolskich kiermaszach sztuki ludowej oraz Ogólnopolskim Festiwalu Kapeli i Śpiewaków Ludowych w Kazimierzu Dolnym nad Wisłą i innych festiwalach folklorystycznych w kraju. Obok zapewnienia opieki merytorycznej podejmuje również starania organizacyjne, aby udział wybitnych artystów ludowych w tego typu wydarzeniach stał się możliwy. Dzięki tej działalności artyści ludowi, nieznani lub zapomniani, zostali wypromowani, a ich umiejętności zauważone i udokumentowane. Bez takiej troski duża część unikatowego dziedzictwa kulturowego – materialnego (sztuka ludowa i rękodzieło) i niematerialnego (folklor muzyczny, taneczny) – uległaby zaprzepaszczeniu.

Łódzki Dom Kultury odnosi także sukcesy w zakresie zainteresowania młodego pokolenia twórców uprawiających różne dziedziny sztuki kulturą tradycyjną. Ze źródeł muzyki tradycyjnej tego terenu zaczęły czerpać w ostatnich latach kapele rekonstruujące muzykę ludową („Gęsty Kożuch Kurzu” z Łodzi, Kapela „DiaBuBu” z Łodzi, Kapela „Raducz” Piotra Kaznowskiego z Warszawy – wykonujące repertuar łowickiego harmonisty Sławomira Czekalskiego, skrzypków: Stanisława Klejnasa z Raducza, Tadeusza Kubiaka z Leśmierza, Czesława Skrzydłowskiego z Pabianic), a nawet zespoły jazzowe (Wojtczak NyConnection, płyta „Folk Five” inspirowana muzyką łęczyckiego skrzypka Tadeusza Kubiaka).

Dział Dziedzictwa Kulturowego i Folkloru Regionu Łódzkiego Domu Kultury tworzą: Danuta Wachowska (kierownik), Andrzej Białkowski, Ewa Sławińska-Dahlig, Izabela Majchrowska oraz na stałe współpracujące z Działem: Małgorzata Dziurowicz-Kaszuba i Hanna Skrzydło.

/mat. ŁDK/