Zespół "Heródki" z Lipnicy Wielkiej

Rok przyznania nagrody:
1993

Kategoria:
Kategoria IV. Zespoły folklorystyczne

Dziedzina:
Muzyka

Region:
Małoposlkie, powiat nowotarski, Lipnica Wielka

Zespół przyjął nazwę ,,Heródki” dla upamiętnienia Karola Wójciaka (1892-1971), przezywanego „Heródkiem”, mieszkańca wsi Lipnica Wielka na Orawie, ludowego rzeźbiarza prymitywistę i ,,nieuczonego” grajka wiejskiego. Ale właśnie dzięki Heródkowi Lipnica Wielka stała się sławną i odwiedzaną przez liczne grono ludzi sztuki, kultury i nauki. Nieczęsto się zdarza, aby twórczość wiejskiego pastucha i parobka, nie umiejącego dobrze czytać, pisać a nawet mówić, chorego, o ograniczonych możliwościach manualnych mogła tak zafascynować ludzi z zewnątrz.

Heródek nie tylko rzeźbił ale i grał. Wykonał własnoręcznie z pełnej deski prymitywne skrzypce o dwóch stalowych strunach, miał też skrzypce prawdziwe. Lubił grać na weselach i zabawach choć i ta dziedzina sztuki w jego wykonaniu była prymitywna i zgrzebna, ale za to pełna uduchowienia i silnie osadzona w miejscowej tradycji muzykowania. Właśnie z tego powodu Heródek stał się niejako patronem zespołu folklorystycznego, powstałego w jego rodzinnej wsi, w Lipnicy Wielkiej, który został założony przez Ludwika Młynarczyka (ur. 1940 r. w Lipnicy) muzyka ludowego, uzdolnionego śpiewaka i instrumentalisty grającego na różnych instrumentach: skrzypce, rogi, fujarki.

Zespół jest zaledwie kilkuosobowy. W kapeli oprócz L. Młynarczyka grają Jan Rosiek, Maria i Jerzy Żelazowscy. Maria Żelazowska jest także śpiewaczką. Członkami zespołu są także  dzieci i młodzież szkolna, o co zabiega sam kierownik chcąc zapewnić kontynuację tradycji także w młodym pokoleniu. Świadectwem tej postawy jest uczestniczenie mistrza z uczniami w konkursach ,,Duży - Mały” podczas Ogólnopolskich Festiwali Kapel i Śpiewaków Ludowych Kazimierzu Dolnym. W 1986 r. otrzymali oni I nagrodę. W zespole prezentowane są melodie i pieśni orawskie - pasterskie, obrzędowe, weselne, świąt Bożego Narodzenia i Wielkanocy, okolicznościowe przyśpiewki, marsze, czardasze orawskie itp.

Zespół ,,Heródki” zaczął występować na festiwalach folklorystycznych już pod koniec lat 60., początkowo na Orawie, Podhalu, Spiszu (Zakopane, Bukowina Tatrzańska, Nowy Targ, Biały Dunajec, Szczawnica, Zubrzyca i in.). W 1970 po raz pierwszy wystąpił na Festiwalu ogólnopolskim w Kazimierzu Dolnym i od razu zdobył I nagrodę. Od tego czasu występuje w różnych miastach Polski. Odrębność i oryginalność muzyki orawskiej prezentowana przez zespół ,,Heródki” wzbudzała zawsze duże zainteresowanie i dobre oceny. Zespół był często nagradzany.

 

Marian Pokropek