Powiększ
Powiększ zdjęcie

Tarnogrodzki Ośrodek Kultury w Tarnogrodzie

Rok przyznania nagrody:
2011

Kategoria:
Kategoria VI. Wyróżnienia honorowe dla instytucji i organizacji społecznych zasłużonych w opiece i upowszechnianiu kultury ludowej

Dziedzina:
Działalność naukowa, upowszechnianie, animacja

Region:
Lubelskie, powiat biłgorajski, Tarnogród

Tarnogrodzki Ośrodek Kultury powstał w 1956 roku. Zajmuje się upowszechnianiem wszystkich form kultury, a przede wszystkim amatorskiego ruchu teatralnego. Kształci, spełnia funkcje wychowawcze, rozwija uzdolnienia i zainteresowania dzieci, młodzieży, dorosłych. Organizuje imprezy artystyczne i rozrywkowe dla lokalnego środowiska. W ośrodku działa Tarnogrodzka Kapela Ludowa, Zespół Teatralny, Klub Seniora, Strażacka Orkiestra Dęta oraz cztery zespoły taneczne (w tym Zespół Tańca Ludowego „Gryf”). W latach sześćdziesiątych XX wieku w placówce utworzono izbę tradycji (obecnie mieści się w budynku dawnej synagogi). Pierwsze próby działań teatralnych podjęto w 1965 roku. Zaadaptowano wówczas wiejskie obrzędy i zaprezentowano na scenie widowisko „Wesele tarnogrodzkie”.

 

Od 1975 roku instytucja konsekwentnie realizuje program animacji i ochrony kultury ludowej. Tarnogrodzki Ośrodek Kultury jest organizatorem cyklicznych imprez folklorystycznych: Regionalnego Sejmiku Wiejskich Zespołów Teatralnych (w 2011 roku po raz XXXVI) i współorganizowanego z Zarządem Głównym Towarzystwa Kultury Teatralnej w Warszawie, Ogólnopolskiego Sejmiku Teatrów Wsi Polskiej (w 2010 roku odbyła się XXVII edycja). Sejmiki, organizowane dwukrotnie w ciągu roku, to imprezy o charakterze przeglądu przedstawień teatralnych. Stanowią one doskonałą ofertę kulturalną umożliwiającą poznanie tradycji i obrzędów ludowych z różnych regionów Polski. Uczestnikami sejmików są wielopokoleniowe zespoły powstające z potrzeby serca, w celu kultywowania tradycji regionalnych, działające na rzecz zachowania dla przyszłych pokoleń zwyczajów i obrzędów wiejskich (gody, zapusty, noc świętojańska, wicie wianków, chodzenie z gwiazdą, wesele, chrzciny, ostatni różaniec), a także zanikających prac i zajęć gospodarskich (darcie pierza, prządki, kiszenie kapusty, kopanie kartofli). Sejmiki funkcjonują jako prestiżowe forum konfrontacji pomiędzy twórcami i uczestnikami teatru wiejskiego a członkami fachowej komisji oceniającej. Dostarczają wrażeń artystycznych i poznawczych uczestnikom przedstawień i publiczności, a etnografom, folklorystom i kulturoznawcom – materiałów dokumentacyjnych i porównawczych. Formuła organizacyjna sejmików zapewnia wysoki poziom artystyczny prezentowanych przedstawień: typowanie do uczestnictwa w sejmiku odbywa się drogą konkursowej eliminacji, trzydniowa impreza folklorystyczna umożliwia zaś intensywny udział w części widowiskowej i warsztatowej oraz kompleksowy i zaangażowany odbiór form teatralnych i treści folklorystycznych. Spektakle teatru obrzędowego zawierają autentyczne treści folkloru, wzbogacone przykładami tradycyjnych strojów ludowych, elementami scenografii, rekwizytami spełniającymi normy zabytków muzealnych lub wiernymi rekonstrukcjami dawnych przedmiotów. Przedstawienia stanowią doskonałe tworzywo szkoleniowe, obrazują etnografię regionów i kulturę ludową Polski.

 

Wieloletnia działalność Tarnogrodzkiego Ośrodka Kultury jako organizatora Sejmików Teatrów Wiejskich została udokumentowana w publikacjach wydawanych przez władze Miasta i Gminy Tarnogród, Towarzystwo Kultury Teatralnej w Warszawie i Tarnogrodzkie Towarzystwo Regionalne.
Tarnogrodzki Ośrodek Kultury sprawuje również opiekę nad zespołami folklorystycznymi i twórcami ludowymi działającymi na terenie miasta i gminy Tarnogród. W 1976 roku rozpoczęła działalność Tarnogrodzka Kapela Ludowa. Jej założycielką i kierownikiem jest Helena Zając – wieloletnia instruktorka placówki. Kapela występuje w pięcioosobowym składzie (Albin Korniak - skrzypce, Gabriel Korniak – akordeon, Tadeusz Jeleń – akordeon, Zbigniew Kordulasiński – kontrabas, skrzypce, Roch Maśko – bęben) wraz z żeńskim zespołem wokalnym (Anna Kaczor, Antonina Łupicka, Krystyna Kita, Halina Konopka, Józefa Falandysz, Irena Postrzec). Repertuar kapeli to przede wszystkim pieśni i melodie z regionu, pozyskane przez członków grupy od najstarszych mieszkańców okolic Tarnogrodu, wykonywane żywiołowo, z temperamentem i dzięki temu porywające publiczność. Kapela ma w swym dorobku kilka tysięcy koncertów w różnych miejscowościach kraju, wiele nagrań radiowych i telewizyjnych, liczne nagrody i wyróżnienia (m.in.: na Festiwalu Kapel i Śpiewaków Ludowych w Kazimierzu Dolnym nad Wisłą, Międzynarodowym Przeglądzie Dorobku Kulturalnego w Pyrzycach, Festiwalu Folkloru i Sztuki Ludowej w Płocku, Konfrontacjach Artystycznych Wsi Polskiej w Krynicy i Mielnie).

 

Wielopłaszczyznowa działalność instytucji kultury w Tarnogrodzie w dziedzinie animacji i ochrony kultury ludowej oraz organizacji przedsięwzięć artystycznych i edukacyjnych kierowanych do mieszkańców miasta i regionu przyczyniła się do przyznania ośrodkowi licznych wyróżnień i nagród: Odznaka „Za zasługi dla Województwa Zamojskiego” (1987), „Ludowy Oskar” przyznany w kategorii „Najciekawsze Wydarzenie Folklorystyczne” (2002), Dyplom Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego (2006), „Medal za zasługi dla kultury teatralnej” (2007), „Medal Wojewody Lubelskiego” (2007), „Medal Pamiątkowy za zasługi dla Województwa Lubelskiego” (2007).

Renata Ćwik