Urodziła się w 1893 r. w Wilnie (z domu Jankowska, po mężu Oryng).  W Wilnie spędziła młode lata, uczyła się malarstwa. Obdarzona licznymi talentami wcześnie zaczęła pisać do lokalnego pisma artystycznego „Południe”. Wcześnie zainteresowała się ludowym rękodziełem, jeszcze nie rzeźbą i malarstwem, ale wyłącznie rękodziełem, które wówczas nazywano dziewiętnastowiecznym terminem „przemysł ludowy”. Sama Orynżyna pisze we wstępie do swojej książki „O sztukę ludową - pamiętnik pracy” (1965): „W 1920 roku /.../ powołano z mojej inicjatywy przy ówczesnym Ministerstwie Przemysłu i Handlu pierwszy referat ludowego przemysłu zdobniczego /.../ Ministerstwo udzielało subwencji instytucjom społecznym i kontrolowało ich działalność w zakresie tradycyjnych rękodzieł. Po okresie przygotowawczym prowadziłam samodzielnie sprawy przemysłu ludowego w Polsce, aż do roku 1939, w ostatnich latach w oparciu o Komisję Międzyministerialną do Spraw Przemysłu Ludowego. Dążąc do utrwalenia wiadomości i doświadczeń zbiorowych w tym zakresie /.../ wydałam w roku 1937 książkę „Przemysł ludowy w Polsce”. Była to pierwsza próba syntetycznego przedstawienia tradycyjnych rękodzieł ludowych w wielostronnym ujęciu etnograficznych, gospodarczym, artystycznym”. /.../ W czasie okupacji niemieckiej /.../ pisałam książkę ››Swojszczyzna w odbudowie‹‹. Były to marzenia o regionalnej zabudowie wsi, o renesansie stroju ludowego i obrzędu, zwłaszcza w wielkich widowiskach ulicznych, o rozwoju sztuki ludowej. Część notatek wydobyłam z piwnicy swego zburzonego domu”.

Już ta przedwojenna książka przedstawiała Janinę Orynżynę jako osobę swobodnie poruszająca się w zakresie wiedzy etnograficznej. Po wojnie objęła kierownictwo Wydziału Sztuki Ludowej w Centralnym Instytucie Kultury powołanym przez Ministerstwo Kultury i Sztuki. W 1949 r. organizowała Wydział Sztuki Ludowej od podstaw w Centrali Przemysłu Ludowego i Artystycznego, zwanej w skrócie Cepelią. Centrala ta skupiając najrozmaitsze spółdzielnie uległa ciągłym reorganizacjom i stawiano przed nią różnorodne zadania. Najpierw miała być nastawiona na działalność artystyczną, na estetyczne wzbogacanie środowiska ludzi żyjących w warunkach zurbanizowanej i zindustrializowanej rzeczywistości. Wkrótce jednak narzucono Cepelii zadania gospodarcze, co często stwarzało sytuacje absurdalne. Bezsensowne nakazy, zakazy, zarządzenia odgórne uderzały w fundamenty idei,

którym miała służyć Cepelia. Często więc Janina Orynżyna wspólnie z szeregiem oddanych działaczy-miłośników ludowej twórczości rękodzielniczej i artystycznej, musiała nieraz rozwiązywać kwadraturę koła. Wreszcie w 1958 r. powołano w Związku Spółdzielni ,,Cepelia” Wydział Artystycznej Wytwórczości Ludowej, który zaczął porządkować sprawy sztuki ludowej. Janina Orynżyna opracowała wtedy koncepcję regionalnych izb twórczych, pisała artykuły popularyzujące wartości sztuki ludowej oraz książki: wspomniany wyżej „Pamiętnik pracy” oraz „Piękno użyteczne” (1967). Zamknęła w tych publikacjach swoje doświadczenia, opowiedziała o problemach i ludziach-działaczach i twórcach ludowych. Wierzyła w ponadczasowość wartości sztuki ludowej. Uznawała formy artystyczne stworzone przez wieś w przeszłości dla własnych potrzeb, za oryginalny polski wkład w kulturę ludzką.

Janina Orynżyna zmarła w 1986 roku w Kutnie.

Aleksander Błachowski