Wiktor Chrzanowski, malarz, rzeźbiarz, którego twórczość mieści się w nurcie sztuki nieprofesjonalnej od urodzenia (w 1946 r.) związany jest z Toruniem. Dorastał na peryferiach miasta, gdzie rodzice prowadzili niewielkie gospodarstwo. Nieobce były mu zajęcia rolnicze i atmosfera życia wiejskiego. Zdolności plastyczne i zainteresowanie sztuką wykazywał już w dzieciństwie. Wiązał z nimi swoją przyszłość. W 1972 r. skończył pomaturalną szkołę reklamy w Ciechanowie. W poszukiwaniu pracy wyjechał na Śląsk. Przez trzy lata pracował jako dekorator w Katowicach i Bytomiu. Pobyt na Śląsku zaowocował fascynacją folklorem tego regionu i odkryciem sztuki ludowej. Z tego okresu pochodzą jego pierwsze obrazy i rzeźby inspirowane śląską kulturą ludową. Po powrocie do Torunia pracował krótko w dekoratorni Teatru im. Wilama Horzycy. Później, przez dziesięć lat, był zatrudniony na etacie technika-witrażysty w Pracowniach Konserwacji Zabytków. Równolegle w domu realizował swoje hobby – rzeźbił, malował. W 1979 r. zaczął wykonywać rzeźby dla Cepelii w Poznaniu.

Przełomowe znaczenie dla dalszej jego drogi twórczej miało nawiązanie w 1983 r. współpracy z Muzeum Etnograficznym w Toruniu. Pierwsze sukcesy i główne lokaty przyniósł mu udział w cyklicznie organizowanych w latach 80. XX w. konkursach na Twórczość ludową województwa toruńskiego (w kategorii malarstwa i rzeźby). Wkrótce przyszły nagrody w licznych konkursach ogólnopolskich, zwłaszcza za malarstwo. W 1984 r. został przyjęty do Stowarzyszania Twórców Ludowych w Lublinie.

Artysta ma szczególny sentyment do rzeźby, w której podejmuje tematykę charakterystyczną dla tradycyjnej sztuki ludowej. Z powodzeniem odpowiada też na nowe wyzwania wynikające z problematyki konkursowej. Przez krytyków wyżej jednak cenione jest jego malarstwo. Udanie wykorzystuje w nim cechy formalne charakterystyczne dla sztuki ludowej, takie jak zakłócenie perspektywy i proporcji, w celu zwrócenia uwagi na elementy ważniejsze dla treści, typizację postaci, symetrię, dekoracyjność. Na tych podstawach, w przemyślany sposób, buduje swój własny styl wypowiedzi artystycznej. Przywiązuje też dużą wagę do szczegółów. W jego obrazach pozornie luźne, dziejące się na różnych planach sceny łączą się w spójną fabułę. Maluje najczęściej na płycie pilśniowej farbami olejnymi, na koniec obrazy werniksuje dla wydobycia głębi kolorów.

Tematy do obrazów czerpie z historii Polski. Chętnie maluje Toruń – sceny z życia średniowiecznego i współczesnego miasta. Sięga po tradycyjną ikonografię religijną i wątki biblijne, poddając je stylizacji „ludowej”, opatrując przy tym własnym komentarzem. Wiele jego obrazów odzwierciedlających życie dawnej wsi, wprowadza w świat wyidealizowany przez artystę, bezpowrotnie utracony, zabarwiony religijnością ludową. Widzimy na nich sielskie pejzaże, radosnych wieśniaków uczestniczących w pracach polowych, w dożynkach, w jarmarkach, w korowodach zapustnych, w weselach itp. Nastrój pogody wzmacniają czyste, żywe barwy, które w malarstwie Wiktora Chrzanowskiego zawsze dobrane są z dużym wyczuciem. W ostatnich latach włączył się także w nurt zainteresowania kulturą i religijnością żydowską. O walorach jego malarstwa świadczy fakt, że z 36 przyznanych mu nagród w konkursach na sztukę ludową i nieprofesjonalną, aż 31 w tym 9 pierwszych otrzymał właśnie w tej kategorii. Do najbardziej prestiżowych należą otrzymane w Ogólnopolskim konkursie malarskim im. Teofila Ociepki w Bydgoszczy.

Wiktor Chrzanowski miał dwie wystawy indywidualne - w Muzeum Etnograficznym w Toruniu (1989) i w siedzibie STL w Lublinie (2009). Jego prace były wystawiane w Niemczech i we Włoszech. Obrazy artysty trzykrotnie (w latach 2007–2009) były prezentowane na Międzynarodowym Festiwalu Sztuki Naiwnej w Verneuil sur Avre we Francji i w polskiej edycji tego festiwalu „NIKISZ-FOR” w Katowicach, w latach 2008-2010. Prace Wiktora Chrzanowskiego są obecne w wielu krajowych muzeach i kolekcjach prywatnych - polskich i zagranicznych.

Bożena Olszewska