Mieczysław Zaniewski
Rok przyznania nagrody:
1995
Kategoria:
Kategoria I. Twórczość plastyczna, zdobnictwo, rękodzieło i rzemiosło ludowe, folklor muzyczno-taneczny
Dziedzina:
Plastyka. Rękodzieło. Kowal
Region:
Mazowieckie, Pułtusk
Urodził się 24 V 1913 r. we wsi Sulęcin Szlachecki (d. pow. Ostrów Maz.). Mieszkał w Pułtusku, woj. ciechanowskie. Jego ojciec był kowalem i rolnikiem. Nauki zawodu nie pobierał jednak w warsztacie ojca, bowiem ten zmarł, gdy Mieczysław miał trzy miesiące. Wychowaniem syna zajęła się matka. Po ukończeniu 7 klas szkoły podstawowej, mając 15 lat musiał rozpocząć pracę. Zaczął od terminowania u kilku kowali. Dyplom czeladniczy w zawodzie kowala-ślusarza uzyskał w Białymstoku w 1939 r. W marcu 1939 r. zaczął pracować w Zakładach Mechaniczno-Zbrojeniowych „Motolot” w Warszawie. W czasie okupacji powrócił na wieś i pracował jako kowal w folwarku, którym zarządzali Niemcy. Po zakończeniu wojny założył własną kuźnię, pracował także jako ślusarz remontowy w różnych zakładach, przez kilka lat był nauczycielem zawodu w Technikum Mechanizacji Rolnictwa w Lubiejewie k/Ostrowi Mazowieckiej. W 1967 r. otrzymał dyplom mistrzowski. W latach 1971-80 współpracował z Cepelią i Desą w Warszawie. Kowalstwa artystycznego nie uczył się nigdzie. Zaczął je uprawiać z własnej potrzeby, czerpiąc wiedzę z literatury i wydawnictw albumowych. Był żarliwym czytelnikiem książek z różnych dziedzin, co później zaowocowało także własną twórczością literacką.
M. Zaniewski był człowiekiem nad wyraz pracowitym. Wspominał, że zajmując się kowalstwem artystycznym, nie mając żadnego ekonomicznego przymusu, pracował w każdej wolnej chwili. W pracy kowalskiej stosował stare techniki: kucie, skręcenie, nacinanie, łączenie metali na zimno i gorąco. Przedmiotami zdobniczymi były przede wszystkim różnego rodzaju okucia budowlane (zawiasy, klamki, haczyki), a także kraty, przedmioty domowego użytku (tasaki, pogrzebacze, świeczniki, lichtarze, popielniczki). Wkrótce pojawiły się przedmioty znajdujące zastosowanie w wyposażeniu współczesnych miejskich mieszkań, takie jak: ozdobne kraty na kaloryfery, komplety kominkowe, kinkiety, żyrandole, balustrady na schody itp. Działalność wystawiennicza datuje się od 1969 r. Po raz pierwszy zgłosił swoje prace na wystawę Rzemiosła Artystycznego w Warszawie. Drugą wystawą w jakiej M. Zaniewski brał udział była Międzynarodowa Wystawa Wyrobów Użytkowych ,,Takon” w Poznaniu (1973 r.). Na konkursie kowalstwa ludowego zorganizowanego w 1973 r. przez Muzeum Mazowieckie w Płocku zdobywa I nagrodę. W następnym roku jego prace pokazano na wystawie „Współczesne Rękodzieło Ludowe” w Towarzystwie Sztuk Pięknych w Warszawie. Po tej wystawie przyszło zamówienie na wykonanie stylowych krat w Galerii tegoż Towarzystwa. W latach 1974-77 i w następnych bierze udział w kiermaszach sztuki ludowej w Płocku, w Cepeliadach w Warszawie, w pokazach podczas Dni Kultury Kurpiowskiej w Ostrołęce i na Forum Polonijnym w Pułtusku. W 1979 r. M. Zaniewski wziął udział w I Ogólnopolskim Biennale Kowalstwa Ludowego w Radomiu i otrzymał I nagrodę.
W 1985 r. zorganizowano retrospektywną, indywidualną wystawę prac kowalstwa użytkowego i artystycznego M. Zaniewskiego w Muzeum Rolnictwa im. ks. Krzysztofa Kluka w Ciechanowcu. (Z katalogiem).
Prace M. Zaniewskiego były prezentowane na zagranicznych wystawach polskiej sztuki ludowej i rzemiosła artystycznego w Lipsku (1975 r.), w Sztokholmie (1976 r.), w Mediolanie (1977 r.), w Budapeszcie (1982 r.). Pod koniec lat 80. M. Zaniewski podejmuje prace monumentalne. Wykonuje pełny wystrój w żelazie w nowo budowanych kościołach w Płońsku (kraty, balustrady, żyrandole, świeczniki, krzyże itp.). Autorstwa M. Zaniewskiego jest także ozdobna balustrada w pawilonie sztuki ludowej w Otrębusach, w której twórca wykorzystał symbole Rzeczypospolitej Obojga Narodów: Orłów Jagiellońskich i Pogoni. Jego prace znajdują się w wielu muzeach, m.in. w Płocku, Warszawie, Radomiu, Ciechanowie, Ciechanowcu.
Mieczysław Zaniewski zmarł w 2005 roku.
Marian Pokropek
Laureaci Nagrody 1995
- Józef Chełmowski
- Stanisława Niedźwiedzka
- Henryk Rokita
- Franciszek Świder „Zbójnik”
- Eugeniusz Wilczek
- Mieczysław Zaniewski
- Melania Burzyńska
- Emilia Michalska
- Kapela Ludowa ze wsi Kadzidło
- Kapela „Wileńska” z Sulim
- Kapela Łemkowska „Kyczera” z Legnicy
- Kapela Tadeusza Zygadły z Goniwilka Starego
- Zespół Obrzędowy z Chojnego
- Zespół Folklorystyczny z Rozkopaczewa
- prof. Andrzej K. Bieńkowski
- Aleksandra Wojciechowska
- Józef Broda
- Barbara Grąziewicz-Chludzińska