Powiększ
Powiększ zdjęcie

dr Stefan Rosiński

Rok przyznania nagrody:
1990

Kategoria:
Kategoria V. Działalność naukowa, dokumentacyjna, animacja i upowszechnianie kultury ludowej

Dziedzina:
Działalność naukowa, upowszechnianie, animacja

Region:
Mazowieckie, Radom

Urodził się w 1941 r. w Łucku, stolicy Wołynia. Maturę zdał w 1960 r. w Niemodlinie, magisterium z etnografii uzyskał na Uniwersytecie Wrocławskim, tutaj też obronił pracę doktorską w 1975 r. Rozprawa doktorska pt. „Ludowa kultura materialna Puszczy Kozienickiej” była rezultatem dziesięcioletnich badań terenowych i archiwalnych, które prowadził od 1965 r. tworząc dział etnograficzny w Muzeum Regionalnym w Radomiu. Już w 1968 r. zbudował „Skansen Bartniczo-Pszczelarski” ilustrujący historię bartnictwa i pszczelarstwa w regionie Puszczy Kozienickiej. „Skansen” ten stał się zaczynem nowej placówki etnograficznej w Radomiu. Stefan Rosiński opracował koncepcję dużego muzeum na otwartym powietrzu i w 1977 r. zostało powołane pod jego dyrekcją Muzeum Wsi Radomskiej. Przeszedł do niego wraz ze zbiorami zgromadzonymi w Muzeum Regionalnym (od 1975 r. Okręgowym). Funkcję dyrektora pełnił do połowy 1990 r., potem pracował w urzędzie Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków, a od 1992 r. był Głównym Specjalistą do Spraw Regionu w Muzeum Okręgowym w Radomiu. Od początku swej pracy w Radomiu Stefan Rosiński organizował obozy badawcze i konkursy na współczesną sztukę ludową; regionalne (20) i ogólnopolskie, takie jak Biennale Kowalstwa Ludowego (4) oraz tematycznie związane z Janem Kochanowskim i Oskarem Kolbergiem. W latach 1972-1985 prowadził programowe zajęcia na dorocznych obozach specjalistycznych dla etnografów zatrudnionych w spółdzielniach cepeliowskich. Dwa lata wykładał problematykę skansenowską na Uniwersytecie Łódzkim, również dwa lata wykładał etnografię na Uniwersytecie Ludowym w Turnie (1986-1988). W latach 1973-1974 opracował scenariusze etnograficzne dla projektowanych muzeów w Kozienicach i Przysusze. W tym też czasie opublikował 13 artykułów (do 1990 r.) w rocznikach muzealnych (Szreniawa, Radom), wygłosił 21 referatów i komunikatów na konferencjach naukowych, opracował 50 scenariuszy i katalogów wystaw kultury i sztuki ludowej oraz opublikował w prasie lokalnej około 150 artykułów popularyzatorskich. W ciągu trzydziestu lat pracy w muzealnictwie radomskim zgromadził około 14500 obiektów z wszystkich dziedzin kultury ludowej regionu radomsko-kozienickiego, w tym bogatą kolekcję dzieł współczesnych rękodzielników i artystów ludowych lokalnych, a w zakresie rzeźby, malarstwa i tkactwa dwuosnowowego również z kraju. W „skansenie” realizowanym według swojej koncepcji Stefan Rosiński uchronił od zniszczenia 55 cennych obiektów budownictwa ludowego, wyposażył je w meble, sprzęty, narzędzia tworząc ciekawą ekspozycję tradycyjnej kultury wsi prezentującą mało znane dotąd regiony. Utrzymywanie przez niego żywych kontaktów ze współczesnymi twórcami ludowymi pozwoliło na systematyczną organizację wystaw zbiorowych i indywidualnych.

Od lat 90. Stefan Rosiński pełnił odpowiedzialne funkcje w instytucjach kultury województwa radomskiego, m.in. w Państwowej Służbie Ochrony Zabytków, w Muzeum im. Jacka Malczewskiego w Radomiu oraz jako dyrektor w Wydziale Kultury Urzędu Wojewódzkiego w Radomiu. W latach 2002-2007 pełnił funkcję dyrektora Muzeum Instrumentów Ludowych w Szydłowcu. W 2008 r. został zatrudniony w Mazowieckim Centrum Sztuki Współczesnej „Elektrownia” w Radomiu.

Był znakomitym popularyzatorem kultury ludowej i jednocześnie jednym z tych nielicznych, którzy potrafili znaleźć jej miejsce w szerokim nurcie kultury współczesnej. 

Stefan Rosiński otrzymał wiele odznaczeń państwowych, resortowych i samorządowych, w tym Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski, Srebrny i Złoty Krzyż Zasługi, Odznakę Honorową za Zasługi dla województwa radomskiego, nagrodę im. Oskara Kolberga Za zasługi dla kultury ludowej, medal Pro Masovia na 580-lecie Miasta Szydłowca. Również organizacje międzynarodowe przyznały mu odznaki i dyplomy honorowe w dziedzinie kultury.   

Stefan Rosiński był człowiekiem nieprzeciętnym, postacią szczególną dla zachowania kultury regionu radomskiego. Prowadził życie aktywne i zaangażowane, wypełnione misją pozostawienia dla następnych pokoleń jak najszerszej wiedzy o przeszłości Radomskiego. Dzięki wytężonej pracy pozostawił po sobie szeroką i ciekawą spuściznę. 

Stefan Rosiński zmarł 26 czerwca 2021 roku. Został pochowany na Starych Powązkach w Warszawie.

 

Aleksander Błachowski (red.AZW)