Powiększ
Powiększ zdjęcie

Jadwiga Chętnikowa

Rok przyznania nagrody:
1979

Kategoria:
Kategoria V. Działalność naukowa, dokumentacyjna, animacja i upowszechnianie kultury ludowej

Dziedzina:
Działalność naukowa, upowszechnianie, animacja

Region:
Podlaskie, powiat łomżyński, Nowogród

Urodziła się w r. 1912 w Warszawie. W 1950 r. rozpoczęła pracę w Muzeum Kultur Ludowych w Warszawie. W 1953 r. wyszła za mąż za Adama Chętnika i przeniosła się do Nowogrodu. Była uczennicą swego męża i po nim przejęła skansen kurpiowski w Nowogrodzie oraz kierownictwo Muzeum w Łomży. Adam Chętnik (1885-1968) był synem puszczańskiego cieśli i sam w młodości parał się ciesiołką. Pasją jego życia stało się jednak krajoznawstwo i ludoznawstwo dotyczące rodzinnej kurpiowskiej Puszczy Zielonej. Był samoukiem, ale wrodzone zdolności, niezwykła pracowitość, pasja badawcza i wspaniała intuicja naukowa sprawiły, że napisał setki artykułów, rozpraw i kilkanaście książek, które obecnie są niezastąpionym źródłem wiedzy o regionie kurpiowskim. Jeszcze przed pierwszą wojną światową zgromadził kilkaset zabytków etnograficznych, które ofiarował powstającym w Łomży i Ostrołęce muzeom krajoznawczym. Wszystko zaginęło. W 1919 r. Zofia Chętnikowa (pierwsza żona) poświęciła swoje wiano na zbudowanie Muzeum Kurpiowskiego na wolnym powietrzu w Nowogrodzie, które w 1927 r. zostało udostępnione społeczeństwu. Składały się nań przeniesione zagrody kurpiowskie oraz unikalne zabytki kultury materialnej, jak np. ule z wielowiekowych barci oraz ,,kadłuby” dłubane w pniach. Kolejna wojna ponownie zniszczyła wszystko.

Adam Chętnik w 1948 r. przyjął kierownictwo Muzeum w Łomży i tam urządzał unikalną ekspozycję bursztynu kopalnego oraz kultury kurpiowskiej. Rozpoczął też budowę ,,skansenu” w Nowogrodzie. Jadwiga Chętnikowa pod kierownictwem męża kontynuowała jego dzieło. Rozwijała „skansen”, organizowała wystawy etnograficzne poza siedzibą (np. w Warszawie, Szczytnie), gromadziła zabytki, zajmowała się również współczesną twórczością ludową, utrzymując ścisłe więzi z artystami kurpiowskimi. Idea zachowania tradycji ludowych zrodziła pomysł organizowania przeglądów konkursowych palm wielkanocnych w Łysych.

W 1977 r. Jadwiga Chętnikowa przeszła na emeryturę, ale dalej współpracowała z Kurpiowskim Parkiem Etnograficznym. Jej zasługi dla ratowania zabytków kultury kurpiowskiej, poznania i eksponowania regionalnych tradycji ludowych są ogromne, tym bardziej więc wzruszającym było to, że gdy przyjmowała Nagrodę im. Oskara Kolberga powiedziała, że traktuje ją również jako hołd społeczeństwa złożony dziełu męża.

Jadwiga Chętnikowa zmarła w 1995 roku w Warszawie.

 

Aleksander Błachowski