Powiększ
Powiększ zdjęcie

Halina Witkowska

Rok przyznania nagrody:
2018

Kategoria:
Kategoria I. Twórczość plastyczna, zdobnictwo, rękodzieło i rzemiosło ludowe, folklor muzyczno-taneczny

Dziedzina:
Plastyka. Pisankarka. Hafciarka. Popularyztorka kultury regionalnej

Region:
Lemany, pow. pułtuski, Kurpie

Halina Witkowska to wszechstronnie utalentowana twórczyni kurpiowska oraz bardzo aktywna popularyzatorka kultury ludowej tego regionu. Urodziła się w 1952 r. we wsi Sadykierz, w gminie Obryte. W 1975 r. wyszła za mąż i zamieszkała we wsi Lemany, w gminie Pniewy – w centrum Kurpiowskiej Puszczy Białej. Od dzieciństwa otoczona była osobami o uzdolnieniach artystycznych, trudniących się wytwarzaniem kurpiowskiej plastyki obrzędowej, dekoracyjnej, haftów i koronkarstwa. W domu rodzinnym, wraz z siostrami wykonywała pierwsze hafty pod okiem matki, która była związana ze spółdzielnią rękodzielniczek, założoną w 1936 r. przez Wandę Modzelewską w Pułtusku, reaktywowaną po wojnie, a z czasem przekształconą w Spółdzielnię „Twórczość Kurpiowska” należącą do struktur „Cepelii”. Naukę kurpiowskiego haftu rozpoczęła od najmniej skomplikowanych motywów, pozostawiając matce motywy trudniejsze do wykonania, wymagające doświadczenia, cierpliwości oraz szczególnych uzdolnień. Obecnie jest wytrawną znawczynią tradycyjnych technik i motywów kurpiowskiego haftu. Pomimo niedostępności lnianych tkanin samodziałowych, zastąpionych płótnami fabrycznymi, tkanymi gęściej nadal haftuje na białej tkaninie nićmi atłaskowymi lub muliną czerwoną i czarną, poznane w młodości ornamenty haftu pełnego, zaścielanego składającego się z takich elementów jak  krzyżóweczki, babeczki,  zielka, piły, łańcuszek, kółko, półkółko, stebnówka.

Rozwijała swoje umiejętności także pod wpływem teściowej Kazimiery Witkowskiej (zaliczanej do najlepszych wykonawczyń kurpiowskich pisanek, wydmuszek zdobionych naklejanym sitowiem i kolorową wełną) oraz sąsiadki w Lemanach – Krystyny Fabisiak twórczyni ludowej zasłużonej dla regionu Puszczy Białej.

Halina Witkowska zajmuje się twórczością ludową od ponad czterdziestu lat. Specjalizuje się w wykonywaniu pisanek, ozdób bożonarodzeniowych, wycinanek, palm wielkanocnych, papierowych kwiatów i koron zdobiących ramy obrazów. Prezentuje proces obróbki lnu i wełny oraz różne techniki tkackie. Sięga również do bogatego dziedzictwa kulinarnego regionu Puszczy Białej, np. wykonuje pieczywo obrzędowe, tzw. fafernuchty. Jej wszelkie prace artystyczne wyróżniają się starannością wykonania i oryginalną kompozycją opartą na tradycyjnych wzorach. Twórczyni przez wiele lat związana była z „Cepelią”. Obecnie  współpracuje z instytucjami kultury, muzeami, prowadzi działania animujące wytwórczość ludową. Często uczestniczy w etnograficznych warsztatach i kiermaszach sztuki ludowej m. in. w Państwowym Muzeum Etnograficznym w Warszawie, muzeach w Sierpcu, Ciechanowcu, Pułtusku, Ostrołęce, Ciechanowie, Szreniawie, współpracuje także ze Stowarzyszeniem „Wspólnota Polska”. Od 2002 r. jest członkiem Stowarzyszenia Twórców Ludowych i angażuje się w projekty edukacyjne Akademii Sztuki Ludowej czy w letnią szkołę haftu podczas Jarmarku Jagiellońskiego w Lublinie. Od 2005 r. pełni funkcję prezesa Stowarzyszenia „Puszcza Biała – Moja Mała Ojczyzna”. Z jej inicjatywy w dawnej szkole w Pniewach utworzona została izba regionalna – Kuźnia Kurpiowska. Jest to miejsce, w którym odbywają się spotkania twórców ludowych, warsztaty etnograficzne, pokazy ginącej wytwórczości rękodzielniczej i rzemiosł (tkactwa, kowalstwa, garncarstwa), kultywowana jest sztuka ludowa, dawne zwyczaje i obrzędy, stroje ludowe oraz tradycyjne potrawy regionalnej kuchni kurpiowskiej. Kuźnia Kurpiowska pełni również funkcję punktu informacji turystycznej o regionie, udostępnia odwiedzającym bezpłatne materiały promocyjne z okolicznych gmin Zatory, Pułtusk, Wyszków.

Wieloletnia działalność artystyczna i popularyzatorska Haliny Witkowskiej dostrzeżona w środowisku lokalnym i regionie została uhonorowana ważnymi nagrodami. W 2013 r. otrzymała nagrodę Związku Kurpiów „Kurpik” w kategorii „Budzenie tożsamości”. Była laureatką wielu konkursów plastycznych na pisanki i plastykę dekoracyjną oraz konkursów kulinarnych, w których szczególnie była doceniana. W 2011 r. otrzymała od Polskiej Izby Produktu Regionalnego i Lokalnego laur „Perła”. Była wielokrotną reprezentantką Kurpiowskiej Puszczy Białej w ogólnopolskich wydarzeniach kulturalnych, popularyzowała  region w audycjach radiowych, programach telewizyjnych oraz na jarmarkach i festiwalach folklorystycznych w Kazimierzu, Krakowie, Warszawie.