Powiększ
Powiększ zdjęcie

Stanisław Kwaśny

Rok przyznania nagrody:
2016

Kategoria:
Kategoria I. Twórczość plastyczna, zdobnictwo, rękodzieło i rzemiosło ludowe, folklor muzyczno-taneczny

Dziedzina:
Rzeźbiarz

Region:
Meszna, gm. Wilkowice, pow. bielski, woj. śląskie

Stanisław Kwaśny (ur. w 1942 r.) swoje zainteresowania sztuką ludową przejawiał od dzieciństwa. W latach 80. XX w. próbował malowania i strugania w drewnie. Początki właściwej twórczości to początek lat 90. Jego talent twórczy ujawnił się dzięki bliższemu kontaktowi z twórcami i ich pracami, które poznawał w Regionalnym Ośrodku Kultury w Bielsku-Białej. Status emeryta dawał też więcej czasu na realizację zainteresowań, pasji, rozwijania i doskonalenia talentu.


Początkowo wykonywał rekwizyty obrzędowe – gwiazdy kolędnicze, szopki bożonarodzeniowe, tworzył rzeźbę w kamieniu. Te dziedziny są mu nadal bliskie, ale najwięcej prac w jego dorobku to rzeźby w drewnie, wykonywane w lipie, brzozie, topoli, a nawet dębie. W jego twórczości dominują tematy sakralne. Do ulubionych należały Matka Boska, Chrystus Frasobliwy, Święta Rodzina. Była też cała plejada świętych, rozliczne postacie aniołów. Barwnie polichromowane zadziwiają i cieszą odbiorców prostotą, pogodą, swego rodzaju ciepłem, które emanuje z postaci. Wzruszają rozśpiewane, radosne, pyzate anioły, budzące pozytywne uczucia. Zresztą sam rzeźbiarz pragnął, „aby jego prace wyrażały pogodę ducha, radość życia i wiarę”. Pewnie też między innymi z tego powodu prace artysty wykorzystano do ilustracji tomików poezji ks. Jana Twardowskiego. Twórca nie stronił od tematyki obyczajowej, scenek rodzajowych, przedstawianych dowcipnie, z celnością bystrego obserwatora. W ostatnim czasie Stanisława Kwaśnego pasjonowała rzeźba plenerowa, w której próbował innych rozwiązań artystycznych. Artysta brał udział w kiermaszach, targach sztuki ludowej, a przede wszystkim w wystawach organizowanych m.in. przez Regionalny Ośrodek Kultury w Bielsku-Białej, Muzeum w Żywcu, Muzeum Śląskie w Katowicach, a także poza granicami kraju – na Słowacji, w Czechach, na Węgrzech. Jego prace znajdują się w zbiorach wielu polskich muzeów, jak również w kolekcjach prywatnych w kraju i za granicą. Jego dziełem są szopki plenerowe w Wilkowicach (2005) oraz Mesznej (2007). Był kuratorem międzynarodowych plenerów rzeźbiarskich, m.in. w Wilkowicach, Żywcu i w Orawskim Białym Potoku.


Otrzymał wiele wyróżnień i nagród, m.in. III nagrodę w Wojewódzkim Konkursie na Gwiazdy Kolędnicze (Bielsko-Biała, 1994), I nagrodę w Wojewódzkim Konkursie na Szopkę (Bielsko-Biała, 1995), II nagrodę w Konkursie na Maskę Tradycyjną i Współczesną (Kraków, 1998), I nagrodę w II Międzynarodowym Konkursie na Zabawkę (Bielsko-Biała, 1999), I nagrodę w II Międzynarodowym Konkursie „Szopki, stajenki, betlejki” (Bielsko-Biała, 2001).


Był aktywnym działaczem Stowarzyszenia Twórców Ludowych. Przez kilka lat był członkiem Prezydium Zarządu Głównego Stowarzyszenia Twórców Ludowych w Lublinie, a następnie członkiem Zarządu Głównego. Za osiągnięcia artystyczne oraz pracę wśród młodzieży i dorosłych na rzecz popularyzacji rzeźby ludowej w 2005 r. odznaczono twórcę Złotym Krzyżem Zasługi. Jest także laureatem Nagrody im. Władysława Orkana, przyznanej mu w 2008 r. za działalność twórczą i kulturalną na rzecz Małej Ojczyzny, w uzasadnieniu której napisano: „za radość, pogodę ducha, witalność swojej twórczości, wyzwalającej wzniosłe uczucia, czułość, dobro, piękno, miłość”.  Taka jest twórczość Stanisława Kwaśnego. Niezwykle ważna i warta podkreślenia była stała gotowość artysty nie tylko do nowych wyzwań artystycznych, ale i do dzielenia się swoją twórczością, przekazywania jej tajników, propagowania wśród młodych i starszych, bezinteresownego działania na rzecz swojej małej ojczyzny. Nie zamykał swojej twórczości w czterech ścianach pracowni, nie ograniczał się do udziału w konkursach i wystawach, lecz  wychodził z nią do najbliższego środowiska. Pozwalał, by jego kapliczki z postaciami świętych „żyły” w terenie, strzegły mieszkańców okolicznych wsi, cieszyły oko, ducha, były elementem wiejskiego pejzażu. Ci, którzy dobrze znają artystę mówią, że posiadał charyzmę i dar zarażania ludzi pasją, zachęcania do działania. W efekcie warsztatów rzeźbiarskich „I ty możesz zostać artystą” (2005), „Jak powstaje dzieło” (2006) prowadzonych przez Stanisława Kwaśnego w ramach projektów realizowanych przez Regionalny Ośrodek Kultury w Bielsku-Białej pojawiło się wielu nowych twórców, którzy odnoszą już własne sukcesy. I ten fakt był też wielką radością artysty.

Stanisław Kwaśny zmarł 23 listopada 2020 roku.

 

Krystyna Pieronkiewicz-Pieczko