Powiększ
Powiększ zdjęcie

Henryk Rokita

Rok przyznania nagrody:
1995

Kategoria:
Kategoria I. Twórczość plastyczna, zdobnictwo, rękodzieło i rzemiosło ludowe, folklor muzyczno-taneczny

Dziedzina:
Plastyka. Rzeźbiarz. Garncarz

Region:
Świętokrzyskie, powiat skarżyski, Rędocin

Urodził się 19 I 1930 r. w Rędocinie, w dawnym woj. radomskim i tam mieszkał. Pochodził ze znanej rodziny garncarskiej. Jego ojciec, Andrzej Rokita, odziedziczył garncarnię po Janie Krawczyńskim, który przeniósłszy się pod koniec XIX stulecia z Ćmielowa założył w Rędocinie pierwszy warsztat garncarski. Garncarzem był także starszy brat - Wacław. Po jego śmierci pracownię garncarską przejął syn Stanisław, bratanek Henryka. Oprócz rodu Rokitów w Rędocinie garncarstwem zajmowali się: Stefan Kwapisz, Marian Seweryński, Antoni Szubartowski, Jarosław Rodak i lepiąca w glinie figurki Krystyna Mołdawa. Niemal wszyscy garncarze, w tym i Henryk Rokita, są członkami Spółdzielni Cepeliowskiej „Chałupnik” w Iłży, wykonywali dla niej różnego rodzaju naczynia użytkowe i dekoracyjne oraz lepiąc figurki i zabawki.

H. Rokita wśród rędocińskich garncarzy zajmował czołowe miejsce. Wyróżniał się doskonałym opanowaniem rzemiosła garncarskiego nabytym przez wieloletnią pracę w warsztacie ojca, a potem w warsztacie własnym. Potrafił wykonać różnorodne naczynia: garnki, dzbanki, misy, dwojaki, durszlaki, ,,buńki” (szabaśniki), ozdobne talerze, donice, formy do ciast itp. Wiele z tych naczyń nie ma już nabywców wśród ludności wiejskiej, garncarz wykonywał je na konkursy, kiermasze sztuki ludowej oraz do zbiorów muzealnych. Z dużą łatwością i zręcznością toczył miniatury tradycyjnych naczyń głównie jako pamiątki dla odbiorców miejskich. Obok ceramiki toczonej, drugą dziedziną twórczości garncarskiej H. Rokity było rzeźbienie - lepienie figurek. Wykonywał charakterystyczne dla siebie figurki Chrystusa biczowanego, Chrystusa Frasobliwego, różne figurki przedstawiające sceny z życia wsi, postacie Żydów, grajków, kolędników itp. Do wyróżniających się figurek H. Rokity należą barany, niedźwiedzie, jeże, pokryte bujnym wiórowym runem. Naczynia i rzeźby H. Rokita pokrywał glazurą, ale z braku tejże produkował też ceramikę biskwitową.

Garncarz znany był z wielu konkursów, wystaw i kiermaszy sztuki ludowej. Uczestniczył w nich od początku współpracy ze Spółdzielnią ,,Chałupnik”, czyli od 1953 r. Były to konkursy i wystawy pokonkursowe w Iłży, Kielcach, Radomiu, Szydłowcu, Warszawie, Toruniu, Krakowie, Płocku, Rzeszowie, Lublinie i in. Rokrocznie uczestniczył w różnych kiermaszach, na Cepeliadach, na targach sztuki ludowej organizowanych zazwyczaj podczas krajowych i międzynarodowych festiwali folklorystycznych: Kazimierz Dolny, Płock, Warszawa, Kraków, Lublin, Kielce, Radom, Słupia i wiele innych.

Był zdobywcą wielu nagród, wyróżnień, dyplomów. Jego prace znajdują się we wszystkich ważniejszych muzeach etnograficznych i w muzeach typu skansenowskiego w Polsce: Radom, Kielce, Lublin, Warszawa, Toruń, Kraków, itp. Trafiły także do zbiorów i kolekcji zagranicznych. H. Rokita był członkiem STL, stypendystą Ministerstwa Kultury i Sztuki, Cepelii i Muzeów.

Henryk Rokita zmarł 13 marca 2020 roku.

 

Marian Pokropek