Powiększ
Powiększ zdjęcie

Aniela Krupczyńska

Rok przyznania nagrody:
2015

Kategoria:
Kategoria I. Twórczość plastyczna, zdobnictwo, rękodzieło i rzemiosło ludowe, folklor muzyczno-taneczny

Dziedzina:
Muzyka. Śpiewaczka. Tancerka

Region:
Małopolskie, powiat nowotarski, Szczawnica

Aniela Krupczyńska urodziła się w 1927 roku w Szczawnicy, w rodzinie Józefy i Jana Mastalskich, kultywujących tradycje góralskie. Mieszka do dzisiaj w rodzinnej miejscowości. Po ukończeniu szkoły podstawowej pracowała w gospodarstwie rodziców i jako kelnerka w sanatorium. W 1946 roku wstąpiła w szeregi żeńskiej służby pożarniczej Ochotniczej Straży Pożarnej w Szczawnicy oraz do działającego tam zespołu regionalnego im. Jana Malinowskiego założonego już w 1904 roku. Okres międzywojenny to czas aktywnej działalności zespołu prezentującego obyczaje górali pienińskich, nagrodzonej w 1937 roku „Srebrną Ciupagą” na Międzynarodowym Festiwalu Folkloru Ziem Górskich w Zakopanem. Jednak lata powojenne to niekorzystny okres rozproszenia starej kadry i stagnacji.

Zainteresowania Anieli Krupczyńskiej folklorem tanecznym oraz zdobycie entochoreograficznych kwalifikacji instruktorskich doprowadziło do reaktywowania działalności zespołu w roku 1970. Rozpoczęła wówczas razem z mężem pracę od podstaw, od zaangażowania najstarszych członków dawnego zespołu i naboru młodych śpiewaków i tancerzy, reprezentantów wielu góralskich rodów ze Szczawnicy. Rozpoczęła zdobywanie funduszy, gromadzenie i szycie strojów oraz rekwizytów do widowisk obrzędowych a przede wszystkim opracowanie programów dotyczących zwyczajów i obrzędów górali pienińskich. Świadomość merytoryczna Anieli Krupczyńskiej sprawiała, że wszystkie programy widowisk były oparte o źródłową prawdę oraz miały interesujący wyraz artystyczny. Opracowane przez nią widowiska: „Wesele góralskie” „Sobótki”, „Polywacka”, „Na polanie i na muzyce”, „Zwyczaje kolędnicze”, „W kadzielnej izbie”, „Obigrowka” wraz z wieloma starymi pieśniami, przyśpiewkami i melodiami pienińskimi zdobywały wiele nagród oraz stanowiły wzorcową formę dla innych zespołów folklorystycznych w regionie.

Aniela Krupczyńska posiada ogromne doświadczenie instruktorskie systematycznie pogłębiane na kursach choreograficznych, seminariach i warsztatach organizowanych m.in. przez Małopolskie Centrum Kultury „Sokół” w Nowym Sączu. Zdobytą praktykę w ocenianiu poprawności folklorystycznej, wykorzystuje zasiadając częstokroć w jury rozmaitych konkursów regionalnych, w dorocznych Przeglądach Młodych Recytatorów i Gawędziarzy im. A. Skupnia-Florka w Białym Dunajcu, czy w Konkursie Recytatorskim im. Michała Słowika Dzwona w Szczawnicy.

Aniela Krupczyńska zawsze dbała o zachowanie tradycji, gwary, obyczajów góralskich, o popularyzację wiedzy o historii regionu, o znaczących dla społeczności lokalnej ludziach i wydarzeniach. Wielokrotnie publikowała artykuły w lokalnej prasie, udzielała wywiadów i konsultacji.

Życie Anieli Krupczyńskiej od ponad czterdziestu lat związane jest z działalnością Zespołu Regionalnego im. Jana Malinowskiego, zarówno z jego wieloma sukcesami (np. Nagroda Oskara Kolberga w 1977 r.), jak też z czasochłonną społeczną pracą nad budowaniem repertuaru, trudami prób i działań organizacyjnych.

Za swoje zasługi Aniela Krupczyńska otrzymała:Srebrny Krzyż Zasługi (1978 r.), Odznakę Zasłużony dla Województwa Nowosądeckiego (1981 r.), Odznakę Zasłużony Działacz Kultury (1981 r.), Złoty Krzyż Zasługi (1984 r.), Nagrodę Artystyczną Jana Pocka za zasługi dla rozwoju Twórczości Ludowej (1989 r.), Medal za zasługi dla miasta Szczawnica im. Józefa Szalała (2005 r.), Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski (2005 r.).

/red.K.M./